6830720032

Region i regionalizm w stosunkach międzynarodowych

Oba te pojęcia są współzależne w sensie terminologicznym Pojęcie „ region" jest w tym układzie pierwotne, warunkujące istnienie pojęcia „regionalizm".

l.pojęcie regionu

Etymologicznie to pojęcie wywodzi się od łacińskiego słowa regio (-onis), które oznacza: kierunek, linia, położenie; linia graniczna, granica, strona świata, okolica, obszar, zakres; inne jego znaczenie to: okolica, kraina, powiat, dzielnica miejska. Według słownika języka polskiego, słowo„regian" oznacza „ wydzielony, stosunkowo jednorodny obszar różniący się od terenów przyległych określonych cechami naturalnymi lub nabytymi".

F. Gołembski uważa iż słowo region odnosi się do stosunków w przestrzeni, będąc związanym z wyznaczaniem, wytyczaniem, graniczeniem określonej przestrzeni zarówno w sensie geograficznym, jak i w sensie bardziej ogólnym.

Według T. Jasudowicza na temat istoty regionu w stosunkach międzynarodowych odznaczają się dwa stanowiska. 1) Region stanowi jakąkolwiek, wyodrębnioną geograficznie przestrzeń do której odnosi się współdziałanie państw bez względu na ich położenie w stosunku do regionu. Przykładem jest pogląd E. N van Kleffensa, twierdzącego, że: „czasem region jest ustanawiany przez terytoria stron [...], ale nie musi tak być [...]. Zdarza się też czasem, iż terytoria niektórych podmiotów leżą w obrębie, a terytoria innych poza regionem". 2) Terytoria państw współdziałających muszą być położone w obrębie regionu To drugie stanowisko wyraźnie dominuje.

Więź geograficzna sama w sobie nie przesądza jeszcze o istnieniu regionu w stosunkach międzynarodowych, W zasadzie wszyscy badanie uważają ten czynnik za podstawowy choć nie tworzący jeszcze regionu Tak zdaniem E. Pozdniakowa „region" jest „pojęciem w znacznym stopniu systemowo-kulturowym, aniżeli geograficznym". Baza geograficzna ułatwia jedynie kształtowanie się innych więzi międzypaństwowych.

Według P. Steinigera region stanowi „ przestrzeń charakteryzującą się bliskością geograficzną, w której regulowane są takie czy inne identyczne lub różnorodne procesy społeczne". Podstawowymi wskaźnikami granic regionów, niezależnie od skurczenia się odległości w epoce postępu naukowo-technicznego, są takie czynniki naturalne jak np. ocean Poza tym określoną rolę mogą odgrywać historyczne, gospodarcze, kulturalne i inne elementy wspólnoty sąsiadujących państw.

E.N van Kleffens - podejście prawnomiędzynarodowe: „region można określić jako obszar geograficzny obejmujący pewna liczne niezależnych państw podzielających wspólne ekonomiczne, socjalne oraz polityczne cele i wartości"

J. Schwarz: „ region to grupa państw, które swe szczególne stosunki wzajemne opierają na takich kryteriach jak sąsiedztwo geograficzne, wspólna kultura, religia, historia, pokrewieństwo językowe, wspólne interesy ekonomiczne i polityczne oraz jedność społeczno-ekonomiczna i pofityczno-strukturalna."

A. Vedross: „wspólnota dziedzictwa kulturalnego, ideałów politycznych, interesów gospodarczych i społecznych tworzy szczególną świadomość zbiorową".

Zdaniem autora na pojęcie „region" składają się zarówno więzi o charakterze obiektywnym jaki subiektywnym. Do obiektywnych należą: oprócz koniecznego elementu geograficznego(geograficznie