Zacznijmy od krótkiego przeglądu faktów z historii giełd na świecie:
— W roku 1531 w Antwerpii (obecnie w Belgii, wówczas - w odległej prowincji Królestwa Hiszpanii) zostaje otwarta pierwsza giełda (towarowo-pieniężna).
— W XVII wieku w Nowym Jorku (nazywającym się wówczas Nowym Amsterdamem) wzdłuż jego północnej granicy ciągnął się drewniany płot. W 1652 roku został on zastąpiony wysoką palisadą, wzmacnianą w obawie przed atakiem rdzennych amerykańskich plemion lub Brytyjczyków. W roku 1685 powstały pierwsze plany stworzenia na miejscu palisady ulicy. Z czasem powstający mur (ang. wali) był wzmacniany, ale już w roku 1699 Brytyjczycy rozebrali fortyfikację; jednak ulica pozostała.
— Na wolnym powietrzu, na placu przy Exchange Alley w Londynie powstaje giełda londyńska. Przed rokiem 1725 przeniesiono ją do Jonathan’s Coffee House, którego nazwę zmieniono na Stock Exchange w roku 1773.
— W Stanach Zjednoczonych pierwsza zorganizowana giełda powstała w roku 1792, gdy 24 finansistów podpisało stosowne ustalenia (tzw. Buttonwood Agreement). Datę tę uznaje się za moment powstania New York Stock & Exchange Board.
— W roku 1863 giełda ta zmienia nazwę na New York Stock Exchange, NYSĘ i przenosi się do majestatycznego budynku przy Wall Street, gdzie pozostaje po dziś dzień.
— Na przełomie XIX i XX wieku giełda w Nowym Jorku rozwija się: najważniejsze spółki z tamtego okresu to: US Steel, AT&T, Westinghouse, Eastman Kodak, Procter & Gamble, Pillsbury, Sears, Kellogg (niektóre z tych nazw brzmią znajomo dla współczesnych inwestorów!).
— 28 i 29 października 1929 roku indeks Dow Jones spadł o 69 punktów, osiągając poziom 230 punktów - wartość sprzed kilkudziesięciu lat - wiele osób straciło swój majątek.
— W roku 1952 Harry M. Markowitz publikuje w The Journal of Finance artykuł „Portfolio Selection” [19] - rozpoczyna się epoka współczesnej teorii portfelowej.
Podstawową ideą, leżącą u podstaw analizy portfelowej jest tzw. dywersyfikacja portfela (potocznie formułowana jako zasada: ”don’t put all eggs in one basket”), która ma prowadzić do zmniejszania ryzyka (rozumianego jako odchylenie standardowe lub czasem jako wariancja stopy zwrotu z portfela akcji - patrz dalsza część tego wykładu).
Warto też zwrócić uwagę na fakt, iż istnieje teoria stojąca w całkowitej opozycji do idei dywersyfikacji - jest to tzw. inwestowanie skoncentrowane (the focus inuestment strategy), polegające na zakupie akcji niewielkiej liczby spółek. Najbardziej znanym zwolennikiem tej teorii jest Warren Buffett - amerykański inwestor, znajdujący się w roku 2009 (wg magazynu For-bes) na drugim miejscu na liście najbogatszych ludzi świata. Jego strategia polega właśnie na zakupie dużych pakietów akcji kilku doskonale poznanych przedsiębiorstw. Uważa on, iż takie działanie umożliwia kontrolowanie zmian tych walorów i dokonywanie ewentualnych korekt, co byłoby trudniejsze w przypadku portfela z akcjami wielu spółek. Wyniki ogromnego funduszu inwestycyjnego Berkshire Hathaway zarządzanego przez Buffetta są, także w ostatnich latach, dobre - patrz zestawienie procentowej zmiany kursu jego akcji w porównaniu ze zmianą indeksu S&P500 (biorąc za punkt odniesienia początek roku 2006) przytoczone tu poniżej.
Analiza Portfelowa i Rynki Kapitałowe 1 © P.Mormul, M.Baryło, Uniwersytet Warszawski,