1105140834

18 Lech Chojnowski

mu rozwoju. Zrozumiałym jest, że w strefach pokoju ewolucja bezpieczeństwa jest dużo dalej posunięta aniżeli w strefach konfliktu, w których bezpieczeństwo postrzegane jest w dużej mierze, ciągle w trądycyjnych kategoriach, z zagrożeniami militarnymi w roli głównej. Ze względu na poziomu rozwoju, państwa można podzielić na trzy kategorie: państwa postmodernistyczne, modernistyczne i przedmodemi-styczne [Buzan, Waever 2008, ss. 22-26]. Charakter zagrożeń bezpieczeństwa różni się dla poszczególnych typów państw i tym samym inaczej postrzegane jest przez nie bezpieczeństwo: od tradycyjnego w krajach przedmodernistycznych, poprzez umiarkowaną jego ewolucję w państwach modernistycznych, do najbardziej zaawansowanej w krajach postmodernistycznych.

Problematyka bezpieczeństwa jest przedmiotem studiów nad bezpieczeństwem, które rozwinęły po II wojnie światowej, jako jedna z najważniejszych dziedzin nauki o stosunkach międzynarodowych i przeżywały swój złoty okres w latach 50. i 60., kiedy to środowiska akademickie pozostawały w bliskich relacjach z rządami państw Zachodu [Williams 2008, s. 3]. Dominujący w tym okresie polityczny realizm na początku lat osiemdziesiątych został zakwestionowany przez niektóre kręgi naukowe. Zdaniem Williamsa, kamieniem milowym w teorii ewolucji bezpieczeństwa była publikacja książki Buzana „People, States and Fear" (w 1983 r.), w której autor podważył ówczesne (obecnie określane jako tradycyjne) postrzeganie bezpieczeństwa. Swoje idee Buzan rozwinął i uzupełnił w kolejnej edycji książki wydanej w 1991 r., w której uwzględnił nowe uwarunkowania środowiska bezpieczeństwa - po zakończeniu zimnej wojny, a następnie w pracy zbiorowej, wraz z O. Waever i Jaap de Wilde, „Security. A New Framework for Analysis" wydanej w 1998 r.

2. Rys historyczny ewolucji bezpieczeństwa

Ewolucja podejścia do bezpieczeństwa jest rezultatem zmian w środowisku bezpieczeństwa na świecie i niektórych wydarzeń, które przyczyniły się do kreowania współczesnego rozumienia bezpieczeństwa. Pietraś [1996, ss. 21-22] wymienia dwa zasadnicze etapy tego procesu: pierwszy w latach 70. i 80. oraz drugi zapoczątkowany na przełomie lat 80. i 90.