Dla funkcji dwóch zmiennych zachodzi następujący wzór na całkowanie przez podstawianie:
(1)
jj f{x(a,b),y(a,b)) • \(f>'(a,b)\ dadb = Jj f(x,y)dxdy,
gdzie
(fi : V? —» IZ2 oraz (p{a, b) = (x(a, b), y(a, b))
jest pewnym przekształceniem płaszczyzny IZ2 w siebie, spełniającym długą listę założeń, <fi(P) = {(x(a,b),y(a,b)) E IZ2 : (a,b) E P} jest obrazem zbioru P wyznaczonym przez przekształcenie (fi, a
(f> (a, b)
xa(a, b) Xb(a, b)
Va(fl,b) Vb(a,b) | jest jakobianem przekształcenia (fi, czyli wyznacznikiem (funkcyjnej w ogólnym przypadku) macierzy pochodnych składowych przekształcenia (fi, czyli
xa(a, b)
dx(a, b) da
= pochodna x(a,b) ze względu na a przy ustalonym b
itd. Zauważmy jeszcze, że |ę?'(a,6)| to wartość bezwzględna jakobianu.
Wśród założeń gwarantujących prawdziwość wzoru na całkowanie przez podstawiania, oprócz wymagań „regularności” podstawienia i wykonalności potrzebnych operacji (np. istnienia pochodnych występujących w jakobianie), jest też założenie o różnowartościowości podstawienia (fi.
Na wykładzie z rachunku prawdopodobieństwa i statystyki, twierdzenie o całkowaniu przez podstawianie jest przyjmowane jako rzecz dana, uzasadniona wcześniej .
W zadaniu 2 z listy 8 należy obliczyć całkę Poissona (?)
/ = J e-2^ dx
(lub równoważną całkę od 0 do oo z tej samej funkcji). Sens tego zadania polega na weryfikacji znanego wzoru, prezentacji metody obliczania całek tego rodzaju,
1