1299076211

Organizacja życia społecznego

Przywództwo

Romowie nigdy nie mieli jednolitej organizacji społecznej. W zależności od tego. jak bardzo były i są rozbudowane związki pomiędzy członkami społeczności, grupy czy wspólnoty lokalnej — możemy mówić o przywództwie charakteryzującym się jakością właściwą dla danej społeczności (grupy) i o odmiennym zasięgu autorytetu. Istotne znaczenie miał — i ma nadal — prowadzony przez poszczególne wspólnoty tryb życia (wędrowny, osiadły), charakter wykonych zawodów i rzemiosł, a nawet teren, na którym te wpólnoty w danym momencie zamieszkiwały czy zamieszkują. W przypadku Kełderaszów, Lowarów, Curarów rody tworzą związki, które składają się na wspólnotę, będącą ostatnim szczeblem organizacji społecznej, ale to ród jest główną formą organizującą życie społeczne Romów. Dzieje się tak również w przypadku Polska Roma, mimo że za zwierzchnika całej tej społeczności uznaje się Szero Roma.

W grupach wędrownych podstawową formą organizacji była kumpania (tabor). Kumpanie tworzono ze względów ekonomicznych. Podczas wędrówek mężczyźni sprzedawali wyroby rzemieślnicze (sita, garnki, patelnie, grzebienie), handlowali końmi, a kobiety żebrały i wróżyły¹. Nie były to struktury trwałe. Kumpanie tworzyły się z rodzin rozrodzonych na czas letnich wędrówek. Najczęściej były to rodziny ze sobą powiązane pokrewieństwem lub powinowactwem — J. Ficowski określił tabory jako jednorodne klanowo². Jednak pokrewieństwo rodzin wchodzących w skład taboru nie było konieczne i zdarzało się, że do wędrujących wo-

1

   Dawniej uprawianie określonego rzemiosła było tradycją rodową. Kełderasze wyrabiali naczynia z miedzi, Curari — grzebienie, Lowarzy handlowali końmi, Cyntury byli zawodowymi skrzypkami, natomiast Cyganie na Bałkanach i na Litwie oprowadzali tresowane niedźwiedzie. J. Ficowski, Cyganie na..., s. 201-207.

2

   J. Ficowski, op. cit., s. 163.