1310109361

Żywność i Żywienie XXI wieku

jest stymulatorów systemowych zwiększających zapotrzebowanie gospodarki na innowacje. Innowacyjność polskiej gospodarki staje się coraz bardziej zależna od importowanych patentów, licencji i technologii. Niezbędne jest dokonanie wyboru, a foresight technologiczny oferuje proces, który w tym pomaga.

Istnieje coraz większa obawa o interakcje pomiędzy konkurencyjnością gospodarczą a liczbą czynników społecznych, takich jak: bezrobocie oraz warunki pracy, nierówność i spójność społeczeństwa, środowisko naturalne oraz jego utrzymywanie, a także nowe ryzyka (związane z wprowadzaniem nowych technologii) i ich rozmieszczenie w rożnych sektorach społeczeństwa w porównaniu z rozmieszczeniem korzyści. Tym samym powstaje potrzeba stworzenia nowej krajowej polityki NiT (nauki i technologii), utrzymującej w równowadze konkurencyjność i bezrobocie, nierówność, zrównoważenie, ryzyko i tym podobne. Wymaga to nowych narzędzi polityki, takich jak foresight technologii.

Foresight jest dobrym narzędziem badawczym i jako systematyczny sposób gromadzenia informacji w celu budowania średnio lub długookresowych scenariuszy rozwoju, umożliwia definiowanie priorytetów i na tej podstawie podejmowanie bieżących decyzji i mobilizowanie wspólnych działań ukierunkowanych na kształtowanie pożądanej przyszłości.

Należy tu podkreślić, że foresight jest formą debaty społecznej o przyszłości przy szerokim udziale czynnika społecznego: decydentów (polityków), środowisk naukowych, przemysłu, mediów, organizacji pozarządowych i opinii publicznej.

Wielki sukces rozwojowy Japonii, bazujący na opracowanych foresightach, sprawił, że zainteresowano się nim także w innych państwach¹⁷. Początkowo wykorzystywały go kraje najbardziej rozwinięte technologicznie, w których popyt na wiedzę dotyczącą przyszłości technologicznej regionów był zdecydowanie największy: Francja, Holandia, Niemcy i Stany Zjednoczone¹⁸. Następnie foresight stał się narzędziem wspierającym rozwój gospodarczy krajów i regionów słabiej rozwiniętych: Czech, Hiszpanii, Meksyku, Peru¹⁹. Najpełniejsze informacje na temat prowadzonych w Europie projektów foresight publikowane są na portalach The European Foresight Monitoring NetWork²⁰ oraz Science and Technology Foresight²'.

Biorąc pod uwagę korzyści ze stosowania foresightu, polski Minister Nauki uznał foresight za narzędzie niezbędne również dla rozwoju naszego kraju. W celu adaptacji metodyki foresightu na polski grunt rozpoczęto pilotażowy program foresight na szczeblu narodowym Zdrowie i Życie (IV kwartał 2003 roku), stanowiący pierwszy etap Narodowego Programu Foresight, który zakończył się w 2006 roku, a zdobyte doświadcze-

¹⁷    Kuciński J. 2006. Organizacja i prowadzenie projektów foresight w świetle doświadczeń międzynarodowych.

¹⁸    Ibid.

¹⁹    Ibid.

²⁰    The European Foresight Monitoring NetWork www.efmn.info

²¹    Science and Technology Foresight http://www.cordis.lu/foresight/home.html

10