2749771379

Tezy te, niewątpliwie - w dużej części przynajmniej - słuszne, raz jeszcze znakomicie podkreślają moje powyższe zastrzeżenia odnośnie do pominięcia literatury serbołużyckiej w pracy krakowskiego slawisty. Trudno bowiem sobie wyobrazić lepiej sformułowaną tezę, która dokładniej by oddawała specyfikę procesu rozwojowego literatury serbołużyckiej w tym rozpatrywanym przez Kornhausera okresie, przede wszystkim jednak po roku 1945.

*

Epokę modernizmu w literaturach południowo- oraz zachodnio-słowiańskich charakteryzuje autor jako fundamentalne przełamanie „wzorca odrodzeniowego". W epoce tej następują zdaniem autora również dwa kolejne ważne zjawiska, tj. zmiana wizerunku literata (będzie nim teraz kreacja artysty-cygana) oraz osłabienie funkcji, jaką dla przedmiotowych literatur stanowiła twórczość folklorystyczna. Modernizm południowo- oraz zachod-niosłowiański podzielić się daje w ujęciu Kornhausera na dwa zasadnicze etapy: pierwszy, który trwa do roku 1905, z cechami znamiennymi w postaci dekadentyzmu oraz konwencji ,,1’art pour l’art “, oraz drugi, rozwijający się po roku 1905, w którym dochodzą do głosu przede wszystkim wątki społeczne oraz witalizm. Poetykę poezji modernistycznej tego okresu w literaturach Południowych i Zachodnich Słowian określa badacz jako rozdartą pomiędzy konwencją czystej sztuki a imperatywem patriotycznym. W prozie modernizmu południowo- i zachodniosłowiańskiego dominują z kolei tendencje naturalistyczne, problematyka narodowa oraz kreowanie dekadenckiego mitu artysty.

O modernizmie jako epoce literackiej w literaturze serbołużyckiej mówić nie sposób, co jednak nie oznacza, iż nie występowały w niej elementy poetyki modernistycznej (por. niżej).¹ W związku z zagadnieniem funkcjonowania epok literackich, ich zmiany oraz stopnia ich wykształcenia zauważyć należy, iż zasadniczo wszystkie epoki literackie w literaturze serbołużyckiej do roku 1945 wykazują znaczne opóźnienie w stosunku do ich obrazu w literaturach słowiańskich, o literaturach światowych nawet nie wspominając; o niektórych z epok mówić w ogóle nie sposób. Dopiero epoka realnego

1

Przekonująco wykazują to m.in. prace W. Koschmala, Die sorbische Modeme, in: „Letopis”D 3 (1988), str. 51-58; J. Vlaśka, Modemisticke tendence v luzicke literaturę, in: „Slavia”57 (1988) 1, str. 39-50; Ch. Prunitscha, Sorbische Lyrik des 20. Jahrhunderts: Untersuchungen zur Euolution der Gattung, Bautzen 2001.