2749771882

BERTOLD KITTEL

wersją często jest wersja policji, przekazywana przez uczynnego rzecznika. A na jej relacjach w dziennikarstwie śledczym daleko się nie zajedzie.

Pamiętam, jak kiedyś próbowałem dotrzeć do informacji o aferze pedofilskiej. Miałem jakieś strzępy, nikt nie chciał mi nic powiedzieć, ponieważ główny podejrzany był na wolności, w dodatku wyjechał za granicę. Sprawa dotyczyła molestowania osób, które były w pewien sposób niesprawne. Po kilkunastu dniach chodzenia wokół tematu wpadłem na pomysł, żeby podzwonić do biegłych sądowych, którzy z racji niepełnosprawności ofiar brali udział w przesłuchaniach. Chyba trzeci z kolei okazał się strzałem w dziesiątkę. „Nikt nie odebrał ode mnie żadnego przyrzeczenia o tajemnicy” - stwierdził i zrelacjonował mi treść zeznań. Kiedy dodałem do tego strzępy, które wcześniej udało mi się zebrać, miałem gotową historię.

m

Typy informatorów

Informatorzy to fundament dziennikarstwa śledczego. Docieranie do ludzi, namawianie ich na rozmowę - to najtrudniejsza część tej pracy. Chociaż to elementarz, to przypomnę: nikt nie powie ci o twoim bohaterze więcej niż jego wróg. W mojej pracy potwierdza się też obserwacja, że szczególnie zapamiętałym wrogiem są kobiety Tylko pamiętaj: miej oczy i uszy szeroko otwarte, bo konflikty często mącą umysł i twoje źródło może się okazać nieprecyzyjne, a co gorsza - kłamać. Ale weryfikowanie informacji to właśnie działka śledczego.

Często dziennikarz staje przed rozmową ostatniej szansy, przed spotkaniem z człowiekiem, od którego zależy powodzenie wielotygodniowego śledztwa. Zawsze przed taką rozmową przez głowę przelatują mi scenariusze: czy zadzwonić i zwyczajnie się umówić, czy użyć pretekstu, owijać w bawełnę, a może mówić wprost? Niestety, nikt nie umie przewidywać przyszłości. Wielokrotnie zdarzyło mi się, że ludzie, którzy wstępnie zgadzali się na rozmowę, zmieniali zdanie pod wpływem rozmów z rodziną, adwokatem czy przyjaciółmi. Z drugiej strony niejeden rozmówca wybuchał gniewem na widok dziennikarza, który niezapowiedziany przychodził mu do biura.

Ja wierzę, że warto ludzi odwiedzać. Że widząc dziennikarza, który przejechał często setki kilometrów - widzą w nim oni człowieka, któremu zależy na tym, co robi. Że to budzi pozytywne reakcje.

Gdynia zimą 2008 roku. Robię z kolegą materiał o potajemnych spotkaniach miliardera Ryszarda Krauzego i byłego ministra spraw wewnętrznych i administracji Janusza Kaczmarka. Ustaliliśmy, że mogli się spotykać w gabinetach lekarza zajmującego się medycyną naturalną. Jeden z takich gabinetów mieścił się w Gdyni, mieście, z którego pochodzi i Krauze, i Kaczmarek.

Postanowiliśmy pochodzić po okolicy, popytać w okolicznych sklepach, kamienicach, knajpach. Oczywiście mało kto chciał z nami rozmawiać, szło nam jak po grudzie.

Wreszcie, przypadkiem, zagadnęliśmy pewnego mężczyznę.

- Mam dla was temat - rzucił, słysząc, że jesteśmy dziennikarzami. Powiedział to bez żadnego wstępu. W pierwszej chwili byłem niemal pewien, że korzystając

113

DZIENNIKARSTWO ŚLEDCZE W PRASIE