Układy sterowania można również podzielić na układy:
- sterowania ręcznego (operator kontroluje stan obiektu sterowania, porównuje go z wielkością zadaną i reguluje) (rys.2),
- sterowania automatycznego (zdalnego), w którym obowiązki operatora przejmuje układ sterujący.
Rys. 2. Układ sterowania ręcznego temperatury w piecu opalanym gazem [4]
Bez względu na rodzaj układu sterowania, sam proces sterowania składa się z trzech etapów:
- wykonania pomiaru odchylenia wielkości regulowanej,
- porównania zmierzonej wartości wielkości regulowanej z wartością zadaną,
- regulacji wielkości regulowanej tak, aby osiągnęła ona wielkość zadaną lub bliską zadanej.
Podstawowe elementy układu regulacji automatycznej
Aby spełniać postawione przed nim zadania, układ regulacji automatycznej musi składać się z co najmniej kilku, często bardzo skomplikowanych pod względem budowy i działania, elementów (rys.3).
Rys. 3. Schemat blokowy układu regulacji automatycznej [8]
Parametry technologicznych procesów chemicznych muszą być ściśle ustalone. Zmiana założonej temperatury, ciśnienia czy ilości reagentów nie tylko wpływa ujemnie na prawidłowy przebieg procesu, ale może stanowić poważne zagrożenie zdrowia i życia ludzkiego. O tym, czy proces przebiega zgodnie z założeniem mówią nam wartości wielkości fizycznych lub chemicznych charakterystycznych dla danego procesu. Ta wielkość, której wartość, ze względów technologicznych, należy utrzymać na określonym poziomie nazywana jest wielkością regulowaną. W przytoczonym wcześniej przykładzie produkcji mocznika, wielkością tą jest temperatura. W przemyśle chemicznym często zdarza się, że w jednym obiekcie sterowania (procesie technologicznym) jest kilka wielkości regulowanych, np. regulowane są równocześnie: temperatura, ilość dopływających surowców i ciśnienie.
Aby wiedzieć, czy wartość wielkości regulowanej nie odbiega od wartości założonej, należy ją na początek zmierzyć. Służy do tego element pomiarowy składający się z samego „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
8