plik


Rekombinacja DNA w wektorach np. plazmidowych: 1. Przygotowanie fragmentu DNA 2. Przygotowanie wektora do klonowania 3. Ligacja wektora i wstawki 4. Wprowadzenie zrekombinowanego DNA do odpowiedniego gospodarza np. transformacja bakterii zrekombinowanym DNA 5. Analiza transformantw (screening) Przygotowanie fragmentu DNA 1. DNA do klonowania najcz[ciej jest trawione odpowiednim enzymem restrykcyjnym (ale mo|emy tak|e rekombinowa fragmenty DNA powielone technik PCR) 2. Elektroforetyczna kontrola jako[ci, poprawno[ci i wydajno[ci trawienia (lub amplifikacji, je[li fragment DNA powielamy w PCR) OPCJONALNIE: Oczyszczenie produktu trawienia przez izolacj fragmentu DNA z |elu agarozowego a) Dodanie nowego miejsca restrykcyjnego po trawieniu enzymem generujcym tpe koDce- poprzez ligacj linkerw DNA ** np. wyposa|onych w miejsce restrykcyjne **** b) Zamiana lepkiego 5 koDca na koniec tpy (np. egzonukleaz, polimeraz Klenowa) c) Zamiana lepkiego 3 koDca na koniec tpy ** **** W niektrych eksperymentach (dotyczy to np. rekombinowania w wektorach eukariotycznego cDNA) nie mo|na u|y do klonowania fragmentw DNA otrzymanych w wyniku dziaBania enzymw restrykcyjnych. Wyposa|a si je wtedy w sztuczne lepkie koDce (co mo|e rwnie| dotyczy wektorw). Technika ta polega na dosyntetyzowaniu do koDcw 3 BaDcuchw identycznych nukleotydw komplementarnych (ang. Homopolymer tailing). Syntez homopolimerowych jednoniciowych zakoDczeD DNA dokonuje terminalna transferaza nukleotydowa. Zalet tej techniki jest to |e na zasadzie komplementarno[ci mog si ze sob sklei jedynie fragmenty obcego DNA i DNA wektora, a nie ma mo|liwo[ci autoligacji wektora. W wyniku ligacji czsteczek wyposa|onych w sztuczne lepkie koDce powstaj wic jedynie czsteczki rekombinantw Przygotowanie wektora plazmidowego 1. Wektor do klonowania musi by  pocity odpowiednim enzymem restrykcyjnym (takim samym jak klonowany fragment **) BamHI BglII ** 5'-G^G A T C C-3 5'-A^G A T C T-3 3'-C C T A G^G-5' 3'-T C T A G^A-5' Uwaga! Nie zostaj zachowane miejsca restrykcyjne!!! 2. Elektroforetyczna kontrola jako[ci, poprawno[ci i wydajno[ci trawienia - bardzo wa|ne!!! a) Opcjonalnie defosforylacja 5 koDcw wektora, ktra zapobiega autoligacji*** DNA wektora!!! Ligacja wektora i wstawki  wBa[ciwa rekombinacja in vitro W rekombinacji in vitro wykrzystuje si ligaz DNA uzyskiwan z komrek E. coli zaka|onych fagiem T4 (ligaza ta wymaga ATP i skleja tak|e tpe koDce DNA) Optymalna temp. dziaBania ligazy T4 od 4 (dla koDcw lepkich), 15-25 (dla koDcw tpych) Stosunek ilo[ciowy wstawka : wektor " Przy maBym st|eniu DNA wstawki najbardziej prawdopodobne jest poBczenie koDcw tej samej czsteczki DNA (recyrkularyzacja). " Wzrost st|enia DNA w reakcji ligacji zwiksza prawdopodobieDstwo poBczenia dwch r|nych czsteczek DNA " Dla wikszo[ci aplikacji mo|na przyj stosunek molarny wstawka : wektor - 3:1 Zdolno[ transformacji zale|y od tzw. stanu kompetencji Stan naturalnej komptencji uwarunkowany jest genetycznie. W takiej transformacji najlepiej pobierany jest liniowy natywny ds DNA. Jedna ni ulega degradacji, druga rekombinacji do genomu gospodarza. Naturaln zdolno[ wchodzenia w stan kompetencji wykazuj gBwnie bakterie Gramdodatnie (Streptococcus, Staphylococcus, Bacillus). Bakterie Gram-ujemne zwBaszcza te z rodziny Enterobacteriaceae, podlegaj transformacji ze znacznie mniejsza wydajno[ci. Sztuczna kompentcja  transformacja E. coli plazmidowym DNA metod chemiczn Procedura transformacji E. coli plazmidowym DNA metod chemiczn: 1. Przygotowanie hodowli biorcy we wczesnej fazie logarytmicznej (OD600 0.3-0.4) 2. Otrzymanie komrek kompetentnych przez traktowanie bakterii zimnym (0 st. C) roztworem 50 lub 100mM chlorku wapnia (w niektrych modyfikacjach stosuje si dodatek innych jonw np. Mg lub Rb). Roztwory chlorkw sprawiaj ze osBona komrkowa staje si przepuszczalna np. dla plazmidu 3. Zmieszanie komrek kompetentnych z preparatem DNA (plazmid adsorbuje si na powierzchni komrki) i poddanie krtkotrwaBemu dziaBaniu szoku cieplnego. Szybkie podwy|szanie temperatury (do 42 st. C na ok. 3 min.) powoduje zmiany w powBokach komrkowych bakterii (podwy|szona temperatura wpBywa na stan fizyczny lipidw w bBonie powodujc powikszenie porw) pozwalajce na wniknicie czsteczek DNA do wntrza komrek 4. Pozostawienie komrek w podBo|u nieselekcyjnym na okres umo|liwiajcy powrt komrek do normalnego stanu fizjologicznego i wyra|enie si genw zawartych na wprowadzanym plazmidzie lub wektorze fagowym (co najmniej 1 godz. W po|ywce bez antybiotyku z napowietrzaniem)- bardzo wa|ne!!! 5. Wysiew komrek na podBo|a selekcyjne lub w przypadku transformacji z wykorzystaniem wektora fagowego (np. M13) na pBytki bez selekcji z agarem mikkim   top agarem Elektrotransformacja E. coli plazmidowym DNA  elektroporacja Istot metody jest przepuszczenie przez zawiesin komrek krtkiego (5-10 msek) pulsu prdu o bardzo wysokim napiciu (1250-2500 V). Prowadzi do powstawania porw (do 2 nm) w bBonie (impuls elektryczny przej[ciowo i odwracalnie przerywa cigBo[ bBony), przez ktre do komrek mo|e wnika DNA. Po raz pierwszy zastosowana przez Dovera i wsp. 1988 roku dla bakterii, zyskaBa wielk popularno[, poniewa| pozwala transformowa gatunki, ktre trudno uzyskuj kompetencj metodami chemicznymi. Dziki elektroporacji mo|na uzyska: " bardzo wysok wydajno[ transformacji (109-1010 transformantw na mg DNA), " wprowadza bardzo du|e czsteczki DNA (np. plazmidy z insertami wielko[ci setek kpz) np. BAC z du|ymi wstawkami. Wad jest to |e Batwo mo|na zniszczy (zabi) zawiesin komrek. Metody wprowadzania DNA do innych typw komrek Problem z nomenklatur!!! Ze wzgldu na gospodarza: 1. Transformacja  dotyczy bakterii, dro|d|y i ro[lin, ale nie zwierzt i ludzi 2. Transfekcja  zarezerwowane dla wprowadzania DNA do komrek zwierzt i ludzi, w odr|nieniu od transformacji nowotworowej tych komrek Ze wzgldu na natur procesu wprowadzania " Biologiczne  wszystkie metody z wykorzystaniem wektorw  wirusw, sztucznych chromosomw, bakterii " Fizyczne (bezwektorowe, bezpo[rednie) " Elektroporacja " Biobalistyka " Mikroiniekcja " Lipofekcja Wprowadzanie DNA do komrek dro|d|y: " Transformacja komrek dro|d|y odbywa si na zasadach podobnych jak w przypadku transformacji komrek bakteryjnych " transformacja z wykorzystywaniem wektorw " mo|emy te| wprowadza DNA bezwektorowo np. przez elektroporacj Wprowadzanie DNA do komrek ro[lin 1. Ro[liny dwuli[cienne - metody wektorowe - wektorami s bakterie z rodzaju Rhizobium: Agrobacterium tumefaciens i Agrobacterium rhizogenes, ktre posiadaj naturaln zdolno[ do wprowadzania swojego DNA do ro[lin. Posiadaj w swojej komrce plazmid, ktry zawiera informacj o biaBkach niezbdnych do zaatakowania ro[liny. Jeden z fragmentw tego plazmidu, nazwany odcinkiem T (T-DNA), integruje si z materiaBem genetycznym komrki gospodarza. Dziki usuniciu cz[ci sekwencji wewntrz plazmidu T, w to miejsce mo|na stawi dowolny fragment obcego DNA. Obecnie do transformacji ro[lin u|ywa si plazmidw pochodzcych z Agrobacterium tumefaciens. Metoda ta ma powa|ne ograniczenie - mo|na ja stosowa wyBcznie do ro[lin dwuli[ciennych, poniewa| tylko one ulegaj infekcji przez Agrobacterium. Ro[liny jednoli[cienne, do ktrych nale| zbo|a, trawy i cebulowate nie mog by transformowane tym sposobem. Inne metody wprowadzania DNA do ro[lin -Mikrowstrzeliwanie  biobalistyka zasadniczo wektorowe ale mo|liwe bez u|ycia wektora -U|ycie liposomw  rzadko stosowana - bezwektorowe -Mikroiniekcja dojdrowa  rzadko stosowana - bezwektorowe -Elektrotransformacja  rzadko stosowana Pozwalaj one na wprowadzanie DNA do dowolnych komrek ro[lin W przypadku ro[lin trzeba pamita, |e zanim fragment bdzie mgB by wprowadzony do komrki gospodarza, ta musi by pozbawiona [ciany komrkowej (oprcz mikrowstrzeliwania). By to osign mo|na podda j dziaBaniu enzymw degradujcych [cian. Otrzymuje si w ten sposb tzw. protoplast. Metody wprowadzania DNA do komrek zwierzcych i ludzkich: " Dominuj metody biologiczne  z u|yciem wektorw wirusowych i s one najbardziej skuteczne " Lipofekcja zwykle DNA bezwektorowe " Mikroiniekcja dojdrowa - DNA bezwektorowe " Elektroporacja  zarwno z wykorzystaniem wektorw jak i metody bezwektorowe - hodowle tkankowe " Biobalistyka DNA bezwektorowe ale rwnie| z wykorzystaniem wektorw - hodowle tkankowe Wykorzystanie liposomw i lipopleksw  lipofekcja najcz[ciej ze wzgldu na ograniczon pojemno[ liposomw wprowadza si DNA bezwektorowo Liposomy to drobne syntetyczne pcherzyki lipidowe. Powstaj one spontanicznie, je|eli pewne typy lipidw zawiesi si w roztworze wodnym. Ich bBon stanowi podwjna warstwa lipidowa, tak wic budow przypominaj np. bBon komrki. Liposomy wi| i kondensuj DNA spontanicznie, tworzc komleksy o wysokim powinowactwie do bBon komrkowych. Mikroiniekcja dojdrowa (gBwnie tkanki zwierzce i ludzkie) " Metoda powstaBa w latach 70 XX wieku. " Polega na wstrzykiwaniu DNA bezpo[rednio do jder komrek za pomoc szklanych mikroigieB, kontrolowanych przez sterowane hydraulicznie mikromanipulatory, przy rwnoczesnej obserwacji pod mikroskopem o wysokiej rozdzielczo[ci. " Metoda ta jest bardzo wydajna " Do[wiadczenie wykonywanie jest przez rcznie czBowieka. Metoda praco- i czasochBonna.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WYKŁAD 1 Wprowadzenie do biotechnologii farmaceutycznej
wyklad 1 wprowadzenie statystyki oisowe
03 Wyklad 1 (wprowadzenie do BM)
Wykład wprowadzajšcy
Wyklad 1 Wprowadzenie do tematyki?z?nych
Wyklad 1 Wprowadzenie do finansow przedsiebiorstwa
Wykład 1 Wprowadzenie do promocji zdrowia
Wyklad 1 Wprowadzenie do zzl, modele zzl
wykład wprowadzenie 01b
wykład 1 wprowadzenie
wyklad wprowadzenie do pedagogiki
SOCR wyklad 1 Wprowadzenie?
1 Wyklad Wprowadzenie
Wykład 2 Wprowadzenie
Wykład 1 wprowadzenie do ekonomii
wykład 9 wprowadzenie do modeli dla zero jedynkowych zmi ennych objasnianych
2 wykład wprowadzenie do nowotworów
CAD Wyklad Wprowadzenie
IMiU W01 Wykład wprowadzający

więcej podobnych podstron