3543304281

16 Stanisław Makowski

rie narodowości, folkloru, dawności, kultury północnej itd., zostały potraktowane właściwie już tak, jak czynili to i pojmowali romantycy. Z kolei w uwagach wstępnych do opublikowanego w roku następnym przekładu Pieśni Madagaskaru wyeksponowano rozumienie romantyczne folkloru: „Pieśni pospolite ludu składane w właściwy sposób narodowy są bez wątpienia najwierniejszym wieku, ducha, obyczajów i dziejów obrazem” (1819,1, 243). W roku 1819 czasopismo opublikowało wspomnianą już, zbudowaną na idealistycznej filozofii niemieckiej, przede wszystkim na koncepcjach Kanta i Schellinga, rozprawę Kł... (czyli Stanisława Kłokockie-go) O idei i uczuciu nieskończoności (1819, II, 3-31), którą to ideę romantycy przyjmowali jako fundament własnej wizji świata i źródło poezji¹⁶.

„Ćwiczenia” podejmowały również bliską romantykom problematykę estetyczną: publikowały fragmenty dzieła Franęois-Rodolphe de Weissa o namiętnościach,

0    entuzjazmie (czyli „zagorzałości”), wprowadziły pojęcie człowieka „zapaleńca” (1818,1,182-193). Rozwijały problem oryginalności dzieł związanej z „jeniuszem”

1    „dowcipem” (1818,1, 3-34). Drukowały czytaną przez romantyków rozprawę Dionizosa Longina O górności. Józef Korzeniowski rozprawiał tutaj o patetyczności, a także o romansach jako utworach o miłości, której należy przywrócić wszystkie należne jej prawa i zrównać je z prawami rozumu i cnoty.

Czasopismo publikowało także atrakcyjne dla romantyków tłumaczenia i przeróbki tekstów literackich, stanowiących nowe wzory estetyczne. Eksponowało folklor południowosłowiański poprzez Goethego Żonę Asan-Agi. Pieśń morlackę w tłumaczeniu Brodzińskiego, Trzech krynic wyrocznię. Tłum. miarowe ze słowiańskiego (ze zbiorów Chodakowskiego) autorstwa Lacha Szyrmy. Eksponowało odległą egzotykę w postaci tłumaczeń pieśni madagaskarskich z tomu opublikowanego przez E. D. Parny ego¹⁷, czy też Krótkiej wiadomości o poezji dramatycznej Indian w ogólności, a szczególnie o „Sakontali” [Siakiuntali] i jej autorze, dawały przeróbki orientalnej poezji tureckiej: Z tureckiego (tłum. K. S.). Publikowały także tłumaczenia z literatury niemieckiej i angielskiej: Pegaza w jarzmie (z Szyllera naśladowanie), Kamilię i Leona. Naśladowanie „Lenory" Burgera przez Lacha Szyrmę wraz z jego interesującymi Uwagami nad balladę Burgera „Lenora”, a także Koladona. Poema tłumaczone z Osjana (przez M. D. Brzozowskiego, 1819, II, 466-471).

Zamieszczane na łamach „Ćwiczeń”- „Pamiętnika” utwory oryginalne, nie najwyższego zresztą lotu, utrzymane były jeszcze w konwencji klasycystyczno-sentymentalnej, choć często przesycone już ironią i autoironią (jak np. wiersz )aś śmiejący się Jana Januszewskiego, wuja Słowackiego). Spośród nich na czoło wysunęły się obszerne fragmenty epopei Tymona Zaborowskiego Zdobycie Kijowa, rozsadzające żywiołowym liryzmem ramy tradycyjnej epiki. Dzieje rodzime i czyny „naddziadów” zostały zlokalizowane tu między Sokalem, Łuckiem i Kijowem, potraktowane sensacyjnie, otoczone aurą baśniowej cudowności (postać czarownika Jamedyka Błu-

¹⁶    W roku 1825 M. Mochnacki pisał: „uczucie nieskończoności, ta najpierwsza zasada i to najpierwsze faktum w organizowaniu się i w życiu społeczeństw, jest oraz pierwszym źródłem poezji” (M. Mochnacki. O duchu i źródłach poezji w Polszczę. Cyt. za: Poezja i czyn..., s. 95).

¹⁷    E. D. Parny: Chansons madecasses trąd. en franęais. Paris 1787.