3570947909

26

Roman Tomaszewski

swych poprzedników wzbogacił i swą działalnością rozsławił śląskie pszczelarstwo ksiądz dr Jan Dzierżoń, odkrywca partenogenezy, konstruktor nowoczesnego ula, autor licznych publikacji. „Księciu pszczół" poświęcona została druga część artykułu. Przedstawiono w niej pokrótce jego życie i działalność, dzieje walki o uznanie teorii partenogenezy, ogromny dorobek publicystyczny. Wskazano jednocześnie na brak opracowania pełnej bibliografii podmiotowej. Dzierżoń był wydawcą jednego z pierwszych na Śląsku czasopism pszczelarskich. Dorobek śląskiego czasopiśmiennictwa pszczelarskiego jest bogaty i dziwi fakt, że właściwie w bardzo małym dotychczas stopniu został poznany. Część trzecią poświęcono niemieckim i polskim czasopismom pszczelarskim wydawanym na Śląsku. Uwzględniono tutaj tytuły samoistne oraz dodatki. W podsumowaniu wykazano, że we wszystkich obszarach bibliografia piśmiennictwa śląskiego wymaga kompleksowego rozpoznania. Stan opracowania piśmiennictwa pszczelarskiego na Śląsku stanowi w pewnej mierze odbicie stanu bibliografii tego zagadnienia na ziemiach polskich.

Słowa kluczowe: pszczelnictwo, pszczelarze, Śląsk, literatura pszczelarska, Jan Dzierżoń, Nickel Jacob, Johann Coler, Johann Riem, czasopisma.

W roku 2011 przypada dwusetna rocznica urodzin Jana Dzierżona, najwybitniejszego pszczelarza Europy XIX wieku. Kolejne rocznice urodzin lub śmierci „Księcia pszczół" zawsze były i nadal będą okazją do przypominania tej postaci, do okolicznościowych imprez i publikacji. Większość z nich będzie powtarzała to samo, zakodowane niejako w środowisku pszczelarzy spojrzenie na osobę Dzierżona, na jego życie oraz dokonania. Dlatego między innymi warto w tym opracowaniu odejść nieco od schematu i, z jednej strony, na łamach czasopisma bibliologicznego przybliżyć sylwetkę wielkiego pszczelarza, z drugiej zaś, pokazać, że sam Dzierżoń to nie całe śląskie pszczelarstwo. Dorobek śląskiego pszczelarstwa pokazany zostanie przez pryzmat literatury tego regionu. Okazja jest dobra jeszcze z dwóch innych powodów. Pierwszym jest fakt, że z dziedziny pszczelnictwa Polska Bibliografia Bibliologiczna, dostępna w internecie na stronie Biblioteki Narodowej, odnotowuje w okresie od 1995 roku zaledwie dwie publikacje¹. Drugim powodem jest zaś próba nadrobienia zaniedbań w zakresie kompleksowego opracowania bibliografii śląskiego pszczelnictwa². Ze względu na bogactwo problematyki niniejsze omówienie może jednak mieć charakter jedynie wstępu do całości zagadnienia.

1

   R. Tomaszewski, O bibliografii pszczelnictwa polskiego, „Biblioteka" 2008, nr 12, s. 29-53; L. Karłowicz, Z dziejów oświaty pszczelarskiej w Polsce, Lublin 1993.

2

   Pomijając liczne prace poświęcone Janowi Dzierżonowi, którego osoba i dokonania całkowicie zdominowały śląskie pszczelarstwo, wyrywkowe informacje na temat śląskiego piśmiennictwa pszczelniczego znajdują się głównie w niemieckich, rzadziej w polskich, opracowaniach. Tutaj na szczególne wyróżnienie zasługują publikacje: