3754969734

19

4. Zasady kształcenia

Pojęcie zasady kształcenia wprowadził do polskiej dydaktyki Wincenty Okoń²⁴. Opisując tę dziedzinę dydaktyki wyróżnił on trzy ujęcia zasady kształcenia. Zgodnie z pierwszym zasada to twierdzenie oparte na prawie naukowym rządzącym jakimiś procesami. Według drugiego podejścia zasada to norma postępowania uznanego za obowiązujące. Ostatnie ujęcie wskazuje, że zasada jest tezą wyprowadzoną z jakiejś doktryny. Dokonując powiązania tych trzech definicji można określić zasady kształcenia jako ogólne normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie umożliwia realizację celów kształcenia²⁵.

Charakterystyka wybranych zasad kształcenia 4.1. Zasada aktywności

Aktywność wzmaga się z chwilą odczucia potrzeby, która zakłóca tok codziennej egzystencji jednostki ludzkiej. Bez tego odczucia można być świadkiem, tzn. widzieć i słyszeć wiele zjawisk, nie będąc ich prawdziwym uczestnikiem. Dopiero aktywność samoistna lub pobudzona pozwoli jednostce dostrzec potrzebę zrozumienia czynności, w której mimowolnie uczestniczy. Aby prawidłowo poznać i zapamiętać treści dydaktyczne, przekazywane w trakcie zajęć, niezbędnym jest pobudzenie aktywności jednostek - uczestników danego szkolenia. Pobudzenie tej aktywności poprzez zaangażowanie manipulacyjno - ruchowe bądź myślowe, powinno być ściśle powiązane z doświadczeniem. Uczestnik procesu dydaktycznego musi niejako utożsamić się z celem, który ma być osiągnięty, czuje jak należy rozwiązać postawione przed nim zadanie i co najważniejsze, czuje wewnętrzną potrzebę osiągnięcia przedmiotowego celu. Kształtowanie osobowości wychowanka, opanowywanie przez niego wiedzy o świecie i sposobów postępowania staje się tym

²⁴    W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1987, s. 167.

²⁵    W. Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa 1996, s. 332.