3813101016

3. często traktuje wzrost firmy jako substytut jej rozwoju. Zjawisko to prowadzi, zwykle po uzy skaniu zadowalającego poziomu wzrostu, do petry fikacji przedsiębiorstwa, zamykania się na zmiany oraz zaniku umiejętności przedsiębiorczych.

Opieszałość w wyborze i przygotowaniu odpowiedniego momentu wprowadzania zmian ukierunkowanych na rozwój firmy prowadzi do powiększania się luki rozwojowej, coraz większych trudności z jej zagospodarowaniem, a w konsekwencji obniżenia skuteczności działania, mającej swój wymierny wyraz między innymi we wzrostu kosztów i spadku przychodów, oraz stabilizacji ukierunkowanej na schyłek i upadek.

Pojawia się zatem pytanie czy teoria organizacji i zarządzania dostarcza nam wiedzy i narzędzi umożliwiających ex antę identyfikację, analizę i prognozę nie tylko luki rozwojowej, ale w szczególności punktów zwrotnych rozwoju oraz sposobów ich mierzenia?

Bariery rozwoju małych i średnich firm - problem badawczy i jego perspektywa teoretyczna

Rosnące zmiany w otoczeniu wymagają takiego podejścia do zarządzania organizacją gospodarczą, które poradzi sobie z niepewnością i obniży ryzyko jej działania¹. Warunki takie spełnia zarządzanie strategiczne, które M. Romanowska definiuje jako „kierowanie rozwojem organizacji w długim okresie, nastaw ione na wykorzy stanie szans i unikanie zagrożeń pojaw iających się w jej otoczeniu"². Podstaw owym elementem tego procesu jest strategia - narzędzie zachowania równowagi pomiędzy' przedsiębiorstwem a otoczeniem, natomiast „sztuka kierowania rozwojem przedsiębiorstwa polega z jednej strony na wydłużaniu okresu zmian pozytywnych, a z dmgiej strony na skracaniu lub eliminowaniu zmian negatywnych" (Pohl 1995, s.229)³ składających się na ten proces. Według M. Croziera, „najważniejsze jest podążanie w określonym kierunku, nieustanny rozwój, a nie zmierzanie do wyraźnie, z góry określonego celu czy wizji (...). epoka naukowych modeli planowania i zarządzania się kończy"⁴. Myślenic strategiczne jest więc podstawą trwałego rozwoju przedsiębiorstwa, u podstaw' którego leży możliwość jego w ielokrotnego odradzania się.

Rozwój i wzrost to warunki sine qua non istnienia każdego przedsiębiorstwa w przy szłości. Analiza literatury przedmiotu w zakresie ogólnych praw idlowości rozwoju organizacji umożliwia przede wszystkim

1

Povviimo ono opierać się „na obserwacji skutecznych rozwiązań, nie na abstrakcyjnych formulach, cybernetycznych modelach i matematycznych wzorach" traktowanych jako prawdy uniwersalne. W zarządzaniu tym o sukcesie organizacji w głównej mierze decy dują niepow tarzalne jednostki ludzkie i złożone z nich zespoły, a nie struktura, słuszne zasady i reguły czy najnowsze metody i instrumenty. J. Penc, Strategie zarządzania, T.I., Placet, Warszawa 1994, s. 123: A.K. Koźmiński, Zarządzanie w przyszłości, „Przegląd Organizacji" 1986, nr 2, s. 3.

2

   M. Romanowska. Zarządzanie strategiczne, CIM, Warszawa 1995, s. 1.

3

   B. Pohl, Ryzyko w decyzjach rozwojowych, w: Wybrane problemy organizacji i zarządzania. Zeszyt Naukowy nr 3, TNOiK. Poznań 1995, s. 229.

4

   M. Crozier. Przedsiębiorstwo na podsłuchu. Jak uczyć się zarządzania postindustrialnego, PWE, Warszawa 1993, s. 162.