4558207083

Struktura pagórków    45

innych stanowisk, które potwierdziłyby jej wnioski. Po drugie, nachylenie warstw jako główne kryterium, na którym autorka opiera swą koncepcję, jest ważną wskazówką transgresji lodowca, lecz nie jedyną, l-odczas jakiejkolwiek transgresji lodowca występuje cały zespół deformacji i nie tylko deformacji wewnętrznej budowy, lecz także zespół cech morfologicznych wskazujących na nacisk lodu tak jak to określa K. Gripp [21, 23] lub B. Krygowski [38]. Morfologia i struktura strefy pagórków kutnowskich tych śladów nie ma. Nie ma więc żadnych dowodów oscylacji lądolodu w okolicy Kutna.

Przedstawione wygięcie warstw nie jest również śladem wyciskania w subglacjalne szczeliny stagnującego lodu. Deformacja ta występuje w sąsiedztwie warstw o strukturze mezaburzonej i przykryta jest piaskiem pochodzenia rzecznego. Fakty te wskazują, że wygięcie warstw nastąpiło w warunkach powierzchniowej akumulacji podczas ablacji lodowca.

W tym samym pagórku w Kutnie występują deformacje strukturalne innego rodzaju (fot. 2). Cechą ich jest to, że warstwy nie są względem siebie przesunięte, lecz mają duże nachylenie, a niektóre z nich uległy rozbiciu na bryły, które są przemieszczone w kierunku pionowym.

Przedstawiony na fotografii 2 rodzaj deformacji nie jest rezultatem ani subglacjalnego wyciskania, ani też bocznego nacisku lądolodu. Są to zaburzenia podobne do tych, które K. Gripp [24] zalicza do dyslokacji wywołanych wytapianiem się martwego lodu.

Na obszarach współcześnie zlodowaconych znane są wypadki przykrycia dużych powierzchni lodu moreną ablacyjną. Wytapianie się przykrytych brył lodu powoduje nie tylko zmiany morfologiczne, lecz także zaburzenia struktury w osadach pokrywających lód. Przykład łych zjawisk na morenie kutnowskiej jest przedstawiony na fotografii 2. Obecne duże nachylenie warstw w Kutnie spowodowane było nierównomiernym ich osiadaniem wywołanym przez topnienie zagrzebanych brył lodu. Obniżanie się podstawy i osiadanie warstw wywołało w mniej plastycznym materiale poprzeczne spękania. W miarę wytapiania się resztek reliktowego lodu poszczególne części osiadającej warstwy zostały przesunięte względem siebie w kierunku pionowym.

Proces spękania i osiadania wpływał na rozluźnienie spójności osadów i w sprzyjających warunkach powodował zsuwy. Przemieszczające się bryły mogą mieć różne położenie. W końcowej fazie ruchu tych brył ich warstwowanie może się znajdować w pozycji poziomej, skośnej lub pionowej.    i

Struktura osadów występujących w pagórku w Kutnie wykazuje, że torma ta powstała wskutek akumulacji podczas powierzchniowej ablacji ostatniego na tym terenie lodowca. Zaburzenia warstw tworzyły się