AUSTRIACKA SZKOŁA EKONOMII I JEJ PRZEDSTAWICIELE 55
Tabela 1. Schemat „trójkąta Mengera”
Klasa potrzeb |
I |
II |
III |
IV |
V |
VI |
VII |
VIII |
IX |
X |
Wskaźnik (ranga) |
10 |
9 |
8 |
7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
9 |
8 |
7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | |
8 |
7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | ||
7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | |||
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | ||||
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | |||||
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | ||||||
3 |
2 |
1 |
0 | |||||||
2 |
1 |
0 | ||||||||
1 |
0 | |||||||||
0 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Stankiewicz, Historia myśli ekonomicznej, Warszawa 2007, s. 191.
Menger odmiennie od klasyków definiował treść i rolę czynników produkcji oraz podział dochodu społecznego między nimi. Kapitał w danym okresie to podporządkowanie zasobu dóbr dalszych rzędów, które w przyszłości zapewnią uzyskanie dóbr bliższego rzędu. Zdaniem Mengera, wartość dóbr dalszego rzędu (środków produkcji) jest następstwem przeniesienia na te dobra subiektywnych wartości dóbr pierwszego rzędu. Zalecał, by określać wkład poszczególnych czynników produkcji przy użyciu metody reszty, odejmując od aktualnej kombinacji dóbr tworzących dobro pierwszego rzędu ich poprzednią kombinację. Subiektywna teoria wartości tłumacz}' także istotę wymiany, jako otrzymywanie przez obie strony dóbr wyżej przez siebie szacowanych. Cena jest tylko odbiciem wartości wymiennej24.
Menger uważał, że „nie ma lepszej metody, by ludzie stali się świadomi swych ekonomicznych interesów, jak tylko przez obserwację sukcesu gospodarczego tych, którzy stosują właściwe środki do osiągania swoich celów, jest jasne, że nic nie sprzyjało rozwojowi pieniądza tak bardzo, jak długotrwała i ekonomicznie korzystna akceptacja nadzwyczaj zbywalnych towarów w zamian za pozostałe przez najbardziej światłe i zdolne ekonomizujące jednostki. Tym sposobem zwyczaj
Stankiewicz, Historia myśli, s. 192.