4742460255

AUSTRIACKA SZKOŁA EKONOMII I JEJ PRZEDSTAWICIELE 47

wita liczba transakcji pieniężnych przeprowadzanych na rynku nie mogłaby być uregulowana za pomocą całej ilości wymienionego pieniądza, gdyby niewykorzystanie pieniądza tworzonego przez banki dzięki depozytom i wydawaniu czeków z tych depozytów¹⁰. Kardynał de Lugo (1583-1660) zastanawiał się, czym może być cena równowagowa i już w 1643 r. doszedł do wniosku, że równowaga zależy od tak dużej liczby czynników, że tylko Bóg może je znać.

Warto tu zaznaczyć, że jedną z ważnych zasług hiszpańskich scholastyków jest wprowadzenie dynamicznej koncepcji konkurencji, rozumianej jako przedsiębiorczy proces rywalizacji, który napędza rynek i przyspiesza rozwój cywilizacji. Idea ta stanowić będzie rdzeń austriackiej teorii rynku. Kolejnym podstawowym elementem dla późniejszej austriackiej szkoły ekonomii jest zasada preferencji czasowej, zgodnie z którą dobra teraźniejsze, przy innych warunkach niezmienionych, ocenia się wyżej niż dobra przyszłe. Scholastycy przeanalizowali też zaburzające efekt} inflacji, rozumianej jako jakakolw iek polityka przy rostu podaż} pieniądza¹'.

Jednym z ostatnich hiszpańskich scholastyków byl nie związany z Uniwersytetem w Salamance jezuita Juan de Mariana, który urodził się w 1536 r. w okolicach Toledo w dość ubogiej i skromnej rodzinie. W 1553 r. rozpoczął naukę na Uniwersytecie Alcala, gdzie szybko zabłysnął jako zdolny student. Rok później wstąpił do nowo utworzonego zakonu jezuitów . Po ukończeniu studiów w Alcali Mariana wyjechał do kolegium jezuitów w Rzymie w 1561 r., gdzie wykładał filozofię i teologię. Po czterech latach przeniósł się na Sycylię, gdzie układał program studiów teologicznych w tamtejszym kolegium jezuitów. W 1569 r. w wieku zaledwie 33 lat Mariana został wykładowcą na słynnym Uniwersytecie Pań skim. Juan de Mariana posiadał jedną z najbardziej fascynujących osobowości spośród twórców politycznych i ekonomicznych doktryn. Mariana byl szczery, odważny i nieustraszony, często więc pakował się w' tarapaty, nawet pisząc rozprawy o ekonomii. W traktacie O wymianie pieniędzy z 1609 r. zajął się teorią pieniądza i jego funkcjonowaniem w prakty ce, zarzucił wtedy swemu władcy Filipowi III rabunek względem własnego ludu oraz niszczenie handlu drogą psucia miedzianych monet. Mariana stwierdził także, że psucie monety' poprzez zwiększanie podaż}' pieniądza skutkowało chroniczną inflację cenową w Hiszpanii. Filip pozbył się długu publicznego, zmniejszając o 2/3 zawartość kruszcu w miedzianych monetach, czyli zwiększając trzykrotnie podaż takich monet. Jezuita sądził, że tak psucie, jak i państwowe interwencje w rynkową wartość pieniądza mogą prowadzić tylko do

¹⁰    Huerta de Soto, Szkoła austriacka, s. 52.

¹¹    Tamże. s. 49.