4806165455

Problem polityczności jako metateoretyczne wyzwanie dla politologii 9

FILOZOFICZNY A TEORIOPOLITYCZNY OGLĄD POLITYCZNOŚCI

Prowadząc rozważania na temat polityczności, zbyt rzadko podkreślamy różnice w tym względzie pomiędzy optyką filozofii politycznej i teorii polityki. Filozofowie polityki podejmując problem polityczności nierzadko tematyzują konieczność oddzielenia go od nauk politycznych. Wybitny filozof francuski Claude Lefort i komentujący jego dorobek Matthias Lievens stwierdzają, że przedmiotem nauk politycznych jest przede wszystkim szeroko rozumiana polityka, którą należy odnosić do wyodrębnionej i tradycyjnie rozumianej sfery społecznej. Z kolei, polityczność odnoszą oni do symbolicznego poziomu społeczeństwa, w ramach którego kreuje ono swoje najgłębsze znaczenia i determinuje w ten sposób samą politykę¹. Tadeusz Buksiński idzie jeszcze dalej i oddziela nawet filozofię polityki i filozofię polityczności twierdząc, że ta druga zajmuje się analizą strukturalizowania społeczeństwa i przyjmowaniem przezeń „określonej postaci, na przykład liberalnej, socjalistycznej, demokratycznej”².

Charakterystyczne więc (chociaż nie zawsze w tym samym stopniu) jest oddzielanie w ramach filozofii politycznej polityki od polityczności. Niektórzy proponują w tym względzie bardzo wysublimowane propozycje. Zdaniem Jacqu-esa Ranciere’a, analizując problem tego, co polityczne, należy wyodrębnić trzy kluczowe terminy: politykę (jako policy), polityczność (the political) oraz politykę właściwą (politics). Pojęcie policy odnosi Ranciere do ustanawiania porządku społecznego, który zawsze jest rekonfiguracją struktury widzialności poprzez dystrybucję w jego ramach miejsc czy funkcji. Tylko w obrębie takiego porządku można być uznanym jako podmiot i zgłaszać roszczenia w stosunku do realizacji własnych celów. Chodzi tu zarówno o decyzje władzy państwowej, jak i porządkowanie społecznych relacji. Polityczność to wyłom w spójnej strukturze społeczeństwa. Wyraz niemożliwości domknięcia i uspójnienia społecznego porządku. Ostatni termin Rancierowskiej triady to właściwa polityka (politics), którą autor pojmuje w kategoriach zderzenia (skonfrontowania) polityczności i policy. Istotą takie polityki jest uwidacznianie dwóch światów w jednym, a więc podkreślanie fundamentalnej niezgody na społeczny porządek policy. Zarysowana koncepcja

1

   M. Lievens, Governance as A Symbolic Order and its Relation to Democracy, Leuven Centre for Global Governance Studies, „Working Paper” 2013, nr 114, s. 6.

2

   T. Buksiński, Współczesne filozofie polityki, Poznań 2006, s. 8.