4806165440

Problem polityczności jako metateoretyczne wyzwanie dla politologii 13

politologii można odnaleźć przynajmniej dwie autorskie próby zaproponowania takich teoretycznych ujęć: Zbigniewa Bloka²² oraz Mirosława Karwata²³.

W obu tych przypadkach, polityka i polityczność są silnie uwikłane w splot relacji między różnymi sferami życia społeczno-ekonomicznego (to, co polityczne jako wyraz makrorelacji społecznych), przy założeniu kluczowej determinacji czynników ekonomicznych. Obaj autorzy zajmują się tym, co polityczne poprzez rekonstrukcję mechanizmów upolitycznienia, jednocześnie wskazując, że możliwe jest otwarte i dynamiczne odniesienie w tym względzie (np. to co nie jest polityczne może stać się polityczne). W obu przypadkach rezygnuje się z precyzyjnej delimitacji pojęcia polityki, zakładając że takie definiowanie jest wtórne w stosunku do konieczności generalnego ustalenia tego, czym jest polityczny charakter różnych zjawisk i procesów (także poza polityką). Obaj autorzy forują antyformalistyczne stanowisko, rezygnując z ujmowania polityczności w ramach jakiejś sfery czy cechy wiodącej. Zdaniem M. Karwata, polityczność jest nie tyle właściwością procesów czy zjawisk, co raczej ich aspektem, często jednym z wielu nakładających się na siebie, przesądzając o syndromatycznym charakterze zjawisk politycznych.

Filozoficzny kontekst teoretycznego dyskursu na temat polityczności wyraża się także, mniej lub bardziej, w bezpośrednich odwołaniach do konkretnych filozoficznych lub makrospołecznych koncepcji polityczności, z których udaje się czasami zbudować interesującą konstrukcję teoretyczną. Przykładowo, w pracach Z. Bloka odnajdujemy bezpośrednie odniesienia do tradycji Mark-sowskiej, kiedy autor podkreśla wtórność polityki, państwa, ale i rozmaitych sfer społecznych względem ekonomiki, opowiadając się tym samym za materiali-stycznym postrzeganiem historii²⁴. Wyraża się to w podkreślaniu kluczowego znaczenia ekonomicznego zdeterminowania zjawisk politycznych. W analizie polityczności Sławomira Czapnika istotny jest wpływ ponowoczesnej filozofii Zygmunta Baumana²⁵. Z kolei, Janusz Golinowski i Filip Pierzchalski opowiedzieli się za symbolicznym rozumieniem polityczności i sięgnęli w związku z tym do semiotyki. Zdaniem Golinowskiego, symboliczność ma znaczenie zarówno w obiektywizowaniu tego, co polityczne na poziomie porządku

²²    Z. Blok, O polityczności, polityce i politologii, Poznań 2009.

²³    M. Karwat, Polityczność i upolitycznienie. Metodologiczne ramy analiz, „Studia Politologiczne” 2010, nr 17, s. 63-88.

²⁴    Z. Blok, O polityczności..., op.cit., s. 64-66.

²⁵    S. Czapnik, Bauman, NOP, ideologia. Polityka a dyskurs polityczności [w:] W poszukiwaniu polityczności, red. E. Jurga-Wosik, S. Paczos, R. Rosicki. [w druku]