5755073889

Jak już wcześniej wspomniano, przemianą materii nazywamy proces przetwarzania pobranych składników pokarmowych w energię mechaniczną i cieplną.

Wyróżnia się następujące rodzaje przemian materii:

•    przemianę podstawową - związaną z pracą organów wewnętrznych (serca, płuc, gruczołów itp.),

•    przemianę czynnościową - związaną z akty wnością zawodową,

•    przemianę ogólną - związaną z codziennie wykonywanymi czynnościami.

Podstawowa (spoczynkowa) przemiana materii jest to najmniejsza ilość energii zużywanej

przez człowieka będącego na czczo, w zupełnym spokoju fizycznym i psychicznym, w pozycji leżącej, po minimum 8-godzinnym śnie, przebywającego w optymalnych warunkach mikroklimatu (temp. 20°C).

Podstawowa przemiana materii zależy od wieku, płci, masy i powierzchni ciała, pory roku i warunków klimatycznych.

Powierzchnia ciała wg braci du BoiS (1936) wynosi (Recknagel i in. 1994):

A = 0,204 • H⁰'⁷²⁵ • m⁰⁴²⁵ , m²    (1.1)

gdzie:

H - wzrost, m; m - masa ciała, kg.

Według Kleibera przemiana podstawowa zużytkowuje następującą ilość energii (Ejsmont 1989):

• mężczyźni

Mp = 298,1 • m°'^7:	^1 l + 0,004(30-H)+0,01()f	100 H m^0,!!	- 43,4 J j, kJ	(1.2)
przeciętnie na dobę Mp = 7700 kJ; kobiety
Mp = 275,5 • m^0,7	^s 1 +0,004(30-H)+0,018	noo-H { m^0,33	- 42,1 j j , kJ	(1.3)
przeciętnie na dobę Mp = 5900 kJ.

Przeciętne zużycie energii na zwykłe, codzienne czynności ocenia się na dodatkowe 1050 kJ na dobę dla kobiet i 1700 kJ dla mężczyzn. Jest to przemiana ogólna.

Wydatek energetyczny netto jest to całkowita ilość energii wydatkowanej przez organizm człowieka podczas pracy uzyskana po odjęciu od wydatku energetycznego brutto wydatku energetycznego wynikającego z przemiany podstawowej materii.

Wydatek energetyczny brutto jest to całkowita ilość energii wydatkowanej przez organizm człowieka podczas pracy, w tym również wydatek energetyczny wynikający z przemiany podstawowej materii.

1.3.1. Układ trawienny

Do podtrzymania wszystkich procesów życiowych w organizmie jest niezbędne dostarczenie mu pokarmu, wody i tlenu. Woda i pokarm są przyjmowane przez układ trawienny, a dostarczanie tlenu zawartego w powietrzu odbywa się przez układ oddechowy.

Woda jest przyswajana przez narządy trawienia w stanie nie zmienionym, a pokarmy muszą zostać strawione, czyli doprowadzone do stanu, w jakim mogą być wchłonięte przez jelita i włączone do krwi obi egu.

Przewód pokarmowy składa się z:

•    jamy ustnej,

•    gardła,

15