5820573925

12

Wincenty Myszor

Drugy część Wykładu apostolskiego nauczania stanowi dowód z proroctw. Obejmuje następne rozdziały (od 42b do 97). W tej części Ireneusz ukazał zgodność treści wiary proponowanej przez Kościół z proroctwami. Dla zrozumienia tych proroctw konieczna jest wiara Kościoła, co autor wyraził w odpowiedniej redakcji całego dzieła. Trzeba przyjąć treści wiary, które wyłożył w pierwszej części, aby proroctwa stały się zrozumiałe. Część druga dzieła (42b-97) składa się z dłuższych lub krótszych cytatów ze Starego Testamentu, wprowadzonych zapowiedzią ich treści. Rousseau dzieli treść tej części na następujące odcinki: nauczanie prorockie o preegzystencji Syna Bożego (42b-51), nauczanie proroków

0    ludzkim narodzeniu Syna Bożego (53-65), zapowiedź jego cudów, męki

1    chwały (66-85), nauka o kościele wśród pogan (86-97)²¹. W opracowaniu tej części pracy zwróciliśmy uwagę na związek Ireneusza z pismami poprzedników. Najwięcej związków widać z dziełem Justyna. W ukazaniu preegzystencji Syna Bożego Ireneusz odwołał się do świadectw biblijnych do pierwszego wersetu Księgi Rodzaju w specyficznej interpretacji słowa „początek” (arche) (43), do opisu spotkania Abrahama pod dębem Mambre z trzema przybyszami (44), snu Jakuba i opisu drabiny (45) oraz do rozmowy Boga z Mojżeszem (46)²². Przytoczenie tych testimoniów nie jest pomysłem nowym i oryginalnym. Ireneusz włącza je jednak do kościelnego nauczania bez polemiki antyżydowskiej, jak to obserwujemy u Justyna. Dowodem preegzystencji Syna Bożego sy także testimonia zaczerpnięte z psalmów (47-48) i z Księgi Izajasza (49); Ireneusz zgodnie z tradycja testimoniów łyczy cytaty z proroka Izajasza z fragmentami psalmów (50-51). Interpretacja testimoniów jest wielowątkowa. Dowodząc preegzystencji Syna Bożego przekazuje drugy myśl, że Słowo Boże jest zawsze z ludźmi. Wszystkie teofanie w Starym Testamencie oznaczają dla ludzi spotkanie z Synem Bożym. Niektóre szczegóły wykorzystuje dla ukazania szczegółów męki (drabina Jakuba - krzyż Chrystusa). Wydaje się, że Ireneusz pozostawał tu pod wpływem podobnej interpretacji w kościelnym nauczaniu. Podobnie interpretuje testimonia o narodzeniu Syna Bożego jako człowieka. Wykorzystał klasyczne cytaty z Księgi Izajasza (53-56). Szczegóły narodzenia Chrystusa, w zgodzie z tradycja odnotowany u Justyna, ilustruje przy pomocy wybranych cytatów z Księgi Rodzaju i Księgi Liczb (57-58), a także z Księgi Izajasza (59-61). Ireneusz i tu łyczy w sposób typowy dla testimoniów cytaty z różnych ksiyg biblij-

²¹    Por. Rousseau 68.

²²    Do tych testimoniów w AH IV, 14, 3 dodaje jeszcze opis skały na pustyni i postać anioła prowadzącego Jozuego.