Maciej Szmit
konieczny do ich analizy), z jakimi do czynienia mają osoby prowadzące badanie. Aspekty te wymuszają stosowanie nie tylko zupełnie innych technik badawczych, ale innych podejść (od podejścia klasycznego, z pełną statyczną analizą danych prowadzoną na kopii binarnej nośnika, do zyskujących obecnie popularność - analizy typu live i triage49). Dość dziwnie brzmiałoby mówienie o „kryminalistyce komputerowej" w sytuacji, w której przedmiotem badań jest nie komputer, a np. cyfrowy aparat fotograficzny.
Po wtóre, rola biegłego informatyka w sądzie nie ogranicza się do spraw stricte kryminalnych50. Rzecz jasna, również działalność techników kryminalistyki nie jest ograniczona do spraw karnych51, niemniej biegli informatycy stosunkowo często wydają opinie, które nie dotyczą analizy śladów dowodowych, ale sposobu działania narzędzi informatycznych czy metod stosowanych w komputerowym przetwarzaniu danych. Intuicyjnie zrozumiałe jest, że np. biegły z zakresu wspomnianej wcześniej cheiloskopii nie ma raczej zbyt wielu okazji do opiniowania na temat pracy specjalistów z tej dziedziny (wyjąwszy ewentualne metaopinie52), podczas gdy biegły informatyk stosunkowo często wypowiada się np. w sprawach związanych z ustaleniem praw autorskich do programów komputerowych, w sprawach dotyczących domniemanego złego wypełniania obowiązków przez osoby bądź firmy outsourcingowe, którym powierzono opiekę nad systemem in-
49 Zob. np.: M.K. Rogers, J. Goldman, R. Mislan, T. Wedge: Computer Forensics Field TriagePro-cess Model, Confercnce on Digital Forensics, Security and Law 2006, http://www.digital forensics-conference.org/CFFTPM/CDFSL-proceedings2006-CFFTPM.pdf; J.J. Barbara: Triage A Computer, "F o ren sic Magazine", http://www.forensicmag.com/articles/2010/06/triage-c omputer#.Ur34p42x9i4.
50 Słowo „kryminalny" pochodzi z łacińskiego crimen (przestępstwo), stąd też popularny związek frazeologiczny „przestępstwa kryminalne" jest poniekąd pleonazmem.
51 Metody badawcze opracowane dla potrzeb kryminalistycznych stosowane są również w procesach cywilnych, a nawet w dziedzinach pozaprocesowych, np. archeologii (zob. np.: S. Kozdrowski: Kryminalistyka..., op. cit., s. 18).
52To jest opinie o opiniach (zob. np.: G. Kopczyński, Konfrontacja..., op. cit., s. 187 i nast.; J. Wójcikiewicz: Temida, op. cit., s. 25 i nast.; J. Wójcikiewicz: Metaopinie - wyraz siły czy słabości wymiaru sprawiedliwości. Biegły w sądzie, materiały konferencyjne, Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych, Kraków 2006 s. 103-106. Zob. też rozdział 3.7.
26