8331099822

Rozdział V

OCENA OPISOWA W EDUKACJI UCZNIÓW

KLAS POCZĄTKOWYCH

Okres nauczania początkowego ma szczególne znaczenie w kształtowaniu się psychiki dziecka, kondycji fizycznej, samopoczucia i motywacji w zakresie uczenia się.

Szkoła w systemie wartości małego dziecka zajmuje ważne miejsce. Moment rozpoczęcia nauki w szkole stawia go w nowej dla niego sytuacji, między innymi w zakresie oceniania. Są to ważne dla niego sytuacje, które mają wpływ na zainteresowanie nauką i dalszą karierę szkolną.

M. Lelonek (1990, s. 165) uważa, że „.... kontrola i ocena osiągnięć uczniów jest jednym z podstawowych ogniw procesu dydaktyczno-wychowawczego". Przedmiotem kontroli powinno być zawsze to, co jest najważniejsze w procesie nauczania początkowego i co zostało zawarte w celach kształcenia i wychowania zintegrowanego.

Nauczyciel w tym okresie stosuje kontrolę bieżącą i okresową. Przedmiotem kontroli bieżącej jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności opanowanych \V poszczególnych klasach. Ujawnione braki i luki stają się podstawą do systematycznego uzupełniania w toku dalszej pracy nauczyciela. „Przyczyną, a zarazem przejawem tych braków jest rozbieżność między założonymi a realizowanymi celami dydaktycznymi, wyrażonymi w kategoriach konkretnych kompetencji, które uczniowie powinni opanować na lekcji - a faktycznym stanem przyswojenia sobie przez nich tych umiejętności" (Kupisiewicz 1977, s. 28).

Oprócz kontroli bieżącej stosuje się kontrolę okresową, np. po opracowaniu jednostki metodycznej, po miesiącu pracy, po półroczu, czy po roku nauki. Wówczas nauczyciel przygotowuje specjalne narzędzia pomiaru dydaktycznego oraz sprawdziany wiadomości i umiejętności.

Dzieci z klas I-III są bardzo ambitne i zaangażowane emocjonalnie w pracę samodzielną, ale również mało odporne na zmęczenie. Mocno przeżywają sytuację trudne i zagrożenia, które mogą prowadzić do niepowodzeń szkolnych.

Nauczyciel w klasach początkowych powinien wspierać uczniów, ale aby to mógł dobrze robić, musi ich najpierw poznać i na tej podstawie ocenić ich możliwości. Celowi temu służy obserwacja pracy uczniów. Nauczyciele najbardziej interesują się różnicami w osiągnięciach szkolnych dzieci, a także uwarunkowaniami psychicznymi i środowiskowymi tej sytuacji.

Bardzo ważną rolę w ocenie opisowej spełniają dodatkowe informacje na temat indywidualnych możliwości każdego ucznia. Mogą one dotyczyć np. stanu

135