FIZYKOTERAPIA
Obszary terapeutyczne
Fale uderzeniowe
w sporcie
wyczynowym
Pierwszy raz urządzenie do leczenia falą uderzeniową zostało zastosowane
w 1996 r. przez niemiecki zespół olimpijski podczas igrzysk w Atlancie. W Mistrzo-
stwach Świata w Piłce Nożnej we Francji w 1998 r. trzy spośród uczestniczących
zespołów, wliczając zwycięzcę turnieju Francję, wykorzystały urządzenia do le-
czenia falą uderzeniową, aby przywrócić zawodnikom pełną sprawność.
ewnątrzustrojowa fala uderzeniowa krótkim czasie (długość impulsu wynosi
Zjest metodą stosowaną do rozbijania poniżej 1 mikrosekundy). Ciśnienie
wszystkich rodzajów kamieni nerkowych. w ognisku rośnie od 10 do 100 megapa-
Na wysokiej klasy aparatach zostały odkryte skali (100-1000 barów). Fala uderzeniowa
zastosowania w terapii także innych scho- jest generowana poza ciałem człowieka
rzeń, takich jak: łokieć tenisisty, zwapnienia w środowisku wodnym i transmitowana
stawu barkowego i  ogólnie mówiąc  scho- w głąb tkanek na dużej powierzchni sty-
rzenia związane z bólem układu kostno-mię- kowej z ciałem człowieka w docelowy
śniowo-ścięgnistego. Pierwsze wyniki badań region, gdzie energia akustyczna jest
przeprowadzonych na polu ortopedycznym skoncentrowana w ognisku na obszarze
zostały opublikowane w 1991 r. o powierzchni 2 x 8 mm.
Obecnie zewnątrzustrojowa fala ude- Przekazanie energii jest ułatwione dzię-
rzeniowa ESWT jest używana nie tylko ki zastosowaniu żelu na powierzchni styku
w powyższych wskazaniach, ale również głowicy ze skórą, dzięki czemu możliwe
w kilku określonych zastosowaniach w trau- jest przekazanie energii z minimalizacją
matologii sportowców wyczynowych. strat. Naprowadzenie głowicy na obszar
terapeutyczny odbywa się na podstawie
Fala uderzeniowa badań ultrasonograficznych lub RTG.
w zastosowaniach medycznych Występują urządzenia, które posiadają
Fala uderzeniowa w medycynie jest stoso- głowicę ultrasonograficzną osiowo
wana w postaci zogniskowanej, z wysokim sprzężoną z kierunkiem oddziaływania
ciśnieniem, które jest uwalniane w bardzo fali uderzeniowej, dzięki czemu możemy
32 REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2008
FIZYKOTERAPIA
Wysokoenergetyczna głowica o zogniskowanym sposobie rozcho-
dzenia fali uderzeniowej
Niskoenergetyczna głowica o radialnym sposobie rozchodzenia Zapalenie więzadła rzepki
fali uderzeniowej
precyzyjnie dobrać kierunek oddzia- nek do głębokości 12 cm oraz radialnej i efektywny proces leczenia, dzięki które-
ływania fali uderzeniowej na obszary niskoenergetycznej fali uderzeniowej. mu możliwe jest kontynuowanie treningu
zmienione chorobowo. Generowana przez sprężone powietrze fala na pełnych obciążeniach.
Na obszar zmieniony chorobowo apliko- akustyczna jest przekazywana przez pocisk Wskazania:
wane jest 1500-3000 impulsów fali uderze- na transmiter głowicy i następnie kierowana  uszkodzenia ścięgien i torebek stawo-
niowej z częstotliwością do 21 impulsów bezpośrednio na wrażliwą na ból okolicę. wych,
na sekundę. Zabieg trwa 15-20 minut Fala radialna jest efektywna przy głębokości  zwapnienia okołobarkowe (tendinosis
w zależności od jednostki chorobowej penetracji do 3,5 cm. Szczególne przydatne calcarea),
i odbywa się bez potrzeby aplikowania jest jej zastosowanie przy powierzchniowej  zespoły bolesnego barku z ograniczeniem
leków przeciwbólowych. terapii przeciwbólowej. ruchomości,
Najbardziej zaawansowane urządzenia  bóle przyczepów ścięgien  łokieć teni-
do generowania fali uderzeniowej działają Fale uderzeniowe sisty i łokieć golfisty (epicondylitis),
na podstawie elektromagnetycznie genero- w sporcie wyczynowym  ból rzepki  kolano skoczka,
wanej fali wstrząsowej przez cylindryczną Najlepsi atleci muszą osiągnąć pełnię  zapalenie przyczepu rozścięgna pode-
cewkę i paraboliczny reflektor, który skupia sprawności fizycznej w określonym mo- szwowego  ostrogi piętowe,
energię w ognisku. Odpowiednie medyczne mencie i nie lubią tracić czasu na terapie,  zespoły bólowe stawów,
działanie jest możliwe dzięki efektywnej, które często nie przynoszą oczekiwanych  przewlekłe entezopatie,
terapeutycznej penetracji fali w głąb tka- efektów. ESWT oferuje prosty, szybki  zespoły pourazowe związane z bólem,
REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2008 33
fot. Archiwum RwP
FIZYKOTERAPIA
 zespół bolesnego Achillesa  achillody-
nia,
 stymulacja procesu osteogenezy zrostu
kostnego,
 chondromalacja rzepki,
 powtarzające się bóle mięśniowe kończyn
górnych i dolnych,
 zespół mięśnia piszczelowego przednie-
go,
 dolegliwości bólowe okolicy kości śród-
stopia (metatarsalgia),
 terapia powierzchownych punktów
spustowych,
 terapia głębiej położonych punktów
spustowych.
Zespół bolesnego barku
Zewnątrzustrojowa fala uderzeniowa
udowodniła swoją skuteczność podczas
największych imprez sportowych w okre-
ślonych wskazaniach. Skuteczność leczenia
sięga 80% i waha się w zależności od tego,
czy terapia kończy się całkowitym wylecze-
niem, czyli całkowitym usunięciem bólu,
czy jego znaczną redukcją. Podczas badań
zaobserwowano pewną prawidłowość,
mianowicie skuteczność leczenia znacznie
wzrasta u pacjentów, którzy rozpoczęli
terapię wcześniej, od momentu pojawienia
się dolegliwości. ESWT jest często zalecane,
jeżeli konwencjonalne metody fizjoterapii
nie przynoszą oczekiwanych efektów.
Zapalenie kaletki krętarzowej MAI
34 REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2008