8416074089

4.4. Funkcje i dysfunkcje turystyki

4.4.1.Materiał nauczania

Turystyka, jako wielowymiarowe i dynamiczne zjawisko znajduje odzwierciedlenie w różnych sferach życia: społecznej, psychologicznej, kulturowej, przestrzennej i ekonomicznej. Dzięki temu spełnia ona określone funkcje, pojmowane jest jako skutki rozwoju dla licznych sfer współczesnego życia.

Specjaliści wyróżniają funkcje turystyki, gdy wywiera ona korzystny wpływ na turystów, otoczenie lub gospodarkę. W przeciwnym przypadku mówimy o dysfunkcjach turystyki.

W literaturze opisywane są najczęściej takie funkcje turystyki jak: zdrowotna, łączona czasami z funkcją profilaktyczną i rehabilitacyjną, wypoczynkowa, kształceniowa zwana też poznawczą lub edukacyjną ekonomiczna, miastotwórcza, etniczna, edukacji kulturowej i kształtowania świadomości ekologicznej.

Funkcja wypoczynkowa

Aktywność turystyczna realizowana jest w czasie wolnym oraz spełnia wszystkie podstawowe jego funkcje - wypoczynek, rozrywkę i rozwój osobowości. Analizując wypoczynkową funkcję turystyki należy podkreślić fakt, iż zaspokaja potrzeby związane z odnową sił fizycznych i psychicznych poza miejscem stałego zamieszkania, co dla człowieka przebywającego stale w tym samym środowisku i pogrążonego w codziennych obowiązkach ma podstawowe znaczenie. Wypoczynkowa funkcja turystyki jest ważna nie tylko z punktu widzenia pojedynczego człowieka. Brak właściwie zorganizowanego wypoczynku, zmniejsza wydajność i efektywność pracy, powodując starty zarówno w pojedynczych przedsiębiorstwach, jak i całej gospodarce. W tym znaczeniu, funkcja wypoczynkowa okazuje się być także stymulatorem ogólnie pojmowanego rozwoju. Stwierdzenie to jest tym bardziej ważne, że między rozwojem społeczno-gospodarczym, a wypoczynkową funkcją turystyki zachodzi dodatnie sprzężenie zwrotne. Im wyższy jest poziom rozwoju danego kraju, tym lepiej realizowana jest wypoczynkowa funkcja turystyki.

Dysfunkcja wypoczynkowa turystyki

Niekiedy mamy do czynienia ze zjawiskami, które można określić dysfunkcjami wypoczynkowymi turystyki. Przede wszystkim może ona ograniczać możliwości poznawcze turystów. Dzieje się tak wówczas, gdy program jest skoncentrowany wyłącznie na biernym wypoczynku. Zdarza się również sytuacja odwrotna, kiedy programy wyjazdów i pobytów wypoczynkowych są przeładowane i niedostosowane do danej grupy turystów, powodując u nich dodatkowe zmęczenie. Organizatorzy turystyki nie zawsze biorą pod uwagę charakter pracy, wiek, zainteresowania, czy stan zdrowia turystów, preferując uniwersalne modele wypoczynku.

Funkcja zdrowotna

Funkcja ta jest bardzo blisko związana z funkcją omówioną wyżej. Obejmuje zarówno profilaktykę zdrowotną jak i rehabilitacyjną. Profilaktyczne funkcje turystyki łączą się z warunkami egzystencji współczesnego człowieka oraz dążeniem do ograniczenia negatywnych skutków rozwoju cywilizacji. Skutki te tworzą bowiem układ wielu agresywnych czynników wywołujących zagrożenia warunków zdrowotnych współczesnych społeczeństw, zwłaszcza w regionach uprzemysłowionych. Rozwój cywilizacji coraz bardziej oddala człowieka od natury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”