8719220297

jest rozwój społeczno-moralny dziecka, jest środowisko wychowawcze, a więc praca wychowawcza i różne formy organicznego oddziaływania na dziecko, zespół czynników zależnych również od wychowawcy to należy zawsze dążyć do doskonalenia metod postępowania, by uczynić wszystko, co jest możliwe dla zwiększenia skuteczności działania resocjalizacyjnego.

Granice skuteczności resocjalizacji rozszerzać się będą tym bardziej, im wcześniej podjęta zostanie działalność zapobiegawcza i resocjalizacyjna. Stwierdzenie możliwości resocjalizacji u dziecka nie powinno sugerować ograniczenia działalności wychowawczej. Wręcz przeciwnie: im trudniejszy przypadek, tym bardziej potrzebna jest pomoc i opieka. Dziecko charakteropatyczne nie może odzyskać wrażliwości emocjonalnej, ale jednak świadoma i wytrwała praca wychowawcza może doprowadzić do zrozumienia konieczności podporządkowania się ustalonym normom społecznym.

Wśród jednostek niedostosowanych społecznie wyższy jest wskaźnik ilościowy upośledzenia umysłowego i innych rodzajów zaburzeń i zmian niż w ogóle populacji. Czynniki dziedziczne, wrodzone i chorobowe, powodujące zaburzenia zachowania, mogą być także przyczyną innych upośledzeń.

Jeżeli dziecko jest upośledzone umysłowo i w dodatku sprawia trudności wychowawcze na skutek zaburzeń charakterologicznych, wówczas najłatwiej wyzwala się u wychowawcy zniechęcenie do dziecka. W takich przypadkach zapadać mogą łatwo subiektywne diagnozy, niekorzystne dla jednostki. Oparte są one na mylnym przeświadczeniu, że dziecko, które notorycznie sprzeciwia się lub uchyla od wykonania określonych zadań, nie jest istotnie zdolne do spełnienia tych zadań. Nie dostrzega się ukrytych za zdolnościami wychowawczymi potencjalnych możliwości rozwojowych dziecka.

Diagnoza oraz prognoza medyczna ma ogromny wpływ na ustalanie odpowiedniego działania resocjalizacyjnego. Jednak granice resocjalizacji dostrzegalne są jedynie w procesie resocjalizacji. Jedynie podczas pracy resocjalizacyjnej z wychowankiem można poznać jego możliwości, tempo i rytm rozwoju, aktywność i zaangażowanie emocjonalne, gotowość do spełniania zadań, kształtowanie się jego zainteresowania zabawą i pracą, rozwój form społecznego zachowania się, samodzielności oraz wytrwałości.

Najczęściej zdarza się tak, że dziecko niedostosowane społecznie, które wymaga działania resocjalizacyjnego, jest bardziej surowo oceniane w swoim środowisku. Dzieje się tak dzięki agresywności i złośliwości, jaką wykazują właśnie niedostosowani społecznie. Jeżeli dołączymy do zaburzeń charakterologicznych inne upośledzenia, to jeszcze łatwiej tracimy wiarę w skuteczność pracy resocjalizacyjnej. Taka ocena jest zawsze niekorzystna dla dziecka, ponieważ sprawia że zwiększa się nieprzychylność otoczenia oraz ogranicza jego działanie resocjalizacyjne.

U dzieci niedostosowanych społecznie ze złożonymi upośledzeniami zdarzają się także różne zainteresowania i uzdolnienia, które niestety są często trudne do wykrycia, nie są dostrzegalne, ponieważ dominują cechy ujemne. To właśnie poprzez wspieranie rozwoju i kształtowanie szczególnych zainteresowań i uzdolnień wychowanka może spowodować inna organizację jego zajęć, zmienić jego pozycję w środowisku. Może to wpłynąć na inne ukierunkowanie całej jego osobowości.

Na podstawie rozważań na temat granic resocjalizacji można wyszczególnić następujące wnioski:

• granice resocjalizacji mieszczą się w granicach wychowalności i rozwoju jednostki, człowiek rodzi się z zadatkami umożliwiającymi jego rozwój, ale te właśnie zadatki mogą się w pełni ukształtować w sprzyjających warunkach środowiska. Im skromniejsze są zadatki i im słabsze są siły rozwojowe, tym

-4-