8748916394

Na wybór takiej właśnie problematyki wpłynęło przekonanie o potrzebie włączenia dziecka na lekcjach języka polskiego w nurt codziennego życia oraz pozytywne efekty wdrażania eksperymentalnego zespołu uczniów (klasa D) do aktywnego i kompetentnego uczestnictwa w życiu społecznym. Przez takie uczestnictwo rozumiem zarówno sposób ujmowania przez piętnastolatków tematów życia publicznego, ich zaangażowanie, jak i umiejętności percepcyjno--nadawcze związane z publicystycznymi formami wypowiedzi (te ostatnie bowiem stanowiły grunt uczniowskich zainteresowań).

Zadaniem głównym miało być kształtowanie dojrzałego poglądu młodzieży na życie i świat oraz odkrywanie innych, niekoniecznie medialnych, sposobów określania własnej tożsamości. Za warunek osiągnięcia omówionych celów uznano wyposażenie uczniów w narzędzia nadawczo-odbiorcze służące społecznej komunikacji i umożliwienie im tym samym podejmowania problemów egzystencjalnych. Założyłam, że uczniowie to potencjalnie chętni uczestnicy społecznej komunikacji, preferujący głównie media elektroniczne, oddziaływujące poprzez bogactwo obrazów. Wiązałam z tym przypuszczenie, iż młodzież jest zainteresowana także problemami otaczającego świata. Wydaje się, że oprócz wewnętrznych potrzeb do rozbudzania tych zainteresowań mogą się przyczynić działania metodyczne nauczyciela, koncepqe programowe i treści podręczników szkolnych. Zaangażowanie młodych ludzi w sprawy publiczne rodzi potrzebę umiejętności posługiwania się formami dziennikarskimi. Można przypuszczać jednak, że kompetencje piętnastolatków w tworzeniu tego typu gatunków są nikłe, wiele do życzenia pozostawia także uczniowska świadomość funkqi językowej, jaką powinna spełniać wypowiedź publicystyczna.

Przedstawione wyżej hipotezy nasunęły następujące pytania badawcze: Czy nauczyciel polonista jest świadomy roli, jaką ma spełniać w kształceniu polonistycznym? W jaki sposób wytyczne programowe i treści podręczników prowokują uczniów do udziału w społecznej komunikacji? Jaki jest stopień zaangażowania dzieci w wypowiedzi na aktualne tematy obyczajowe, społeczne czy moralne? Wokół jakich wypowiedzi publicystycznych, ze względu na preferowane media, skupia się zainteresowanie młodych ludzi? Jaka jest wiedza uczniów o gatunkach dziennikarskich i umiejętności piętnastolatków w ich rozpoznawaniu? Jakie są strukturalno-kompozycyjne umiejętności uczniów w redagowaniu tekstów publicystycznych?

Sformułowane tu pytania-problemy badawcze określały przedmiot i główne kierunki moich poszukiwań. Pierwszy traktuje o sposobach włączania się nauczycieli i szkolnej instytucji w przygotowanie młodego człowieka do uczestnictwa w życiu i szeroko pojętej kulturze. Drugi dotyczy zainteresowań i motywami wypowiadania się dziecka na tematy publicystyczne. Trzeci odnosi się do nabycia przez ucznia pisemnych umiejętności wyrażania swego publicystycznego zaangażowania.

8