Otwarcie ucznia na otaczającą go rzeczywistość znajdzie polonista również w programie ZS I—Ulg. Zdaniem jego autorki, młody człowiek, poznając poszczególne treści, zostaje wprowadzony w wartości humanistyczne. To zaś pozwoli na realizację następujących założeń: uczenie przez przeżycie, doświadczenie i rozwijanie wrażliwości wychowanka (ZS I-IIIg, s. 5-6). W związku z tym proponuje analizowanie tekstów literackich i innych w następujących kręgach tematycznych: klasa I - Człowiek i jego radości i smutki, klasa II - Człowiek i świat, klasa III - Człowiek i historia. Pomimo wyraźnego układu koncentrycznego mamy integrację z kulturą masową. I tak znajdziemy w poszczególnych klasach propozycje analizowania z uczniami różnych gatunków filmowych, audyqi radiowych, programów telewizyjnych, prasy, warsztatu radiowo-filmowego, a przy tej okazji ćwiczenia w redagowaniu sprawozdań, recenzji, reportaży, scenariuszy, felietonu, tworzenia relacji na żywo. Ważnym elementem programu jest kształcenie językowe nastawione na sprawne posługiwanie się młodzieży słowem w różnych sytuaqach komunikacyjnych. Dlatego też proponuje się rozpoznawanie inten-cji wypowiedzi oraz różnych funkcji językowych (ekspresywnej, komunikatywnej, impresywnej, perswazyjnej, fatycznej).
Znacznie różni się od poprzednich program TL!l-3g. Stawia się tu na zdobywanie przez ucznia umiejętności poprzez kontakt z różnorodnymi tekstami kultury, do których należą m.in. teksty literackie, obrazy, przekazy multimedialne, komiksy (TL!l-3g, s. 7). Na pierwszy rzut oka może się wydawać, iż cel ten jest podobny do założeń wcześniej omówionych programów. Praktyczne przetwarzanie tekstów ma umożliwić młodemu człowiekowi nie tylko zdobycie konkretnych umiejętności czy nabycie wiedzy na interesujący go temat, ale i odkrywanie samego siebie oraz ludzkiej egzystencji. Autorki programu proponują organizowanie kontaktów młodzieży zarówno ze światem mediów, jak i z drugim człowiekiem poprzez zachętę do twórczego działania. Jego efektem ma być między innymi budowanie refleksji zarówno o przedmiocie jak i sposobie poznania (TL!l-3g, s. 5-12), co służy wychowaniu językowemu, które jest ideą nadrzędną omawianej koncepcji. Wyzwalanie inicjatywy poznawczej ucznia stanowi główny motor tego programu. Zapewne zdobywanie przez młodych ludzi umiejętności komunikacyjnych dzięki wchodzeniu w rolę dziennikarza, reżysera teatralnego czy filmowego zmusza polonistów do stosowania różnorodnych i ciekawych metod nauczania. U podstaw wyboru sposobu realizacji lekcji (jak twierdzą autorki tego programu) musi znajdować się diagnoza dydaktyczna nauczyciela, która określi stan możliwości, potrzeb i zainteresowań uczniów. Ta szczególna sugestia wprowadza założenia programu w nurt idei antropo-centryzmu dydaktycznego (TL!l-3g, s. 6). Zwrócenie uwagi na podmiotowość dziecka pozwala dokonać przynajmniej dwóch rozpoznań: (1) określi jego zainteresowania kulturowe i potrzeby medialne oraz (2) wskaże deficyty sprawności
51