umiejętności wypowiadania się. Wobec tak zarysowanej koncepcji programu TL!l-3g nie może dziwić, iż główną osią jest wychowanie językowe (TL!l-3g, s. 9-11), które ma sprzyjać między innymi rozwijaniu kompetencji komunikacyjnej, polegającej przede wszystkim na poprawnym tworzeniu aktów mowy.
Tabela 11. Kształcenie językowe w TL!l-3g (s. 20-24)19
Klasa |
Akty mowy odmiany gatunki wypowiedzi (wybrane przykłady) |
i |
Jak w szkole podstawowej oraz: zwierzenia, wyznanie, portret, komunikat reklamowy itp.; teksty realizujące funkcję m.in. perswazyjną, impresy wną, (artykuły polemiczne, informacyjne) |
ii |
Jak poprzednio oraz komunikaty, notatki, relacje, sprawozdania, recenzje, przemówienia, reportaże i inne realizujące różne funkcje; teksty zawierające także intencje bezpośrednie, pośrednie; czynniki pozaintencjonalne (afektywne) |
m |
Jak poprzednio oraz tytuł, uzasadnienie, życiorys, list motywacyjny szkolny esej itp.; teksty realizujące różne funkcje językowe |
Przedstawione wyżej stopniowanie językowych umiejętności uczniów ma być realizowane na różnych typach tekstów. Rozwijanie kompetencji komunikacyjnych uczniów oznacza zwrócenie ich uwagi na konieczność zdobywania sprawności językowej, zbudowanej na zasadach poprawności, jak i nabywanie przez nich świadomości co do funkcji redagowanego tekstu. O wyraźnych nieporadnościach i brakach wymienionych umiejętności informują analizowane przeze mnie pisemne wypowiedzi uczniów.
Założenia programu TL!l-3g łączą w sobie kształcenie literackie z językowym i kulturowym. Ta integracyjność kształcenia (1) jest preferowanym przez autorki programu spojrzeniem na cel i rozwój edukacji polonistycznej dzisiaj, (2) staje się tym samym wyraźnym zaprzeczeniem nadal pokutującego oddzielania nauki o języku od literatury i kultury. Jego koncepcja różni się znacznie od wszystkich wcześniej omówionych, a wynika głównie z tego, iż program ten oparty został
19 Należy w tym miejscu wyjaśnić, iż założenia kształcenia językowego są kontynuacją propozycji programowych To lubię! dla szkoły podstawowej. W tych ostatnich proponowano na przykład ćwiczenia w obrębie następujących aktów mowy: w klasie IV aranżacja zdarzeń w związku z codziennymi doświadczeniami, w klasie V jak wcześniej oraz: rada, przestroga, skarga, żart, gratulacje, dedykacja, pochwała, sprzeczka, w klasie VI dialogi z dyskusją wokół problemów społecznych i kulturalnych. Rozmowy wspierane informacją prasową, radiową, telewizyjną i lekturą.
53