8748916483

Wprowadzenie

Proponowane rozważania są nie tylko efektem teoretycznych przemyśleń i studiów, ale także wynikiem polonistycznych obserwacji i poszukiwań takich sposobów kształcenia, które oprócz wprowadzania ucznia w wiedzę o literaturze i kulturze oraz usprawniania jego języka przyczyniają się do formowania młodego człowieka. Rola formacyjna edukacji polonistycznej łączy się ściśle z koniecznością autentycznego wychowania moralnego młodzieży. Rozwój cywilizacji oraz związane z nim przemiany kulturowe zmuszają dzisiaj polonistę do refleksji nad przygotowaniem młodego pokolenia do życia w świecie postmodernistycznym, w którym dominują czynniki sprzyjające dehumanizacji ludzkiej egzystencji. Należą do nich na przykład: brutalizacja życia społecznego i narastające w nim konflikty, rozchwianie tradycyjnych norm moralnych oraz pogłębiająca się przepaść między ubogimi a bogatymi^{1 2}. Wszystkie one wpływają na kształtowanie się kondycji ludzkiej³. Często też jej wyznacznikami stają się dzisiaj między innymi: osamotnienie, rozczarowanie, zagubienie, lęk rodzący brak zaufania do świata.

Dużą rolę w życiu współczesnego człowieka odgrywają nośniki kultury popularnej, a w szczególności wszechobecna telewizja. Zwłaszcza młody widz próbuje znaleźć odpowiedź na temat sensu życia w proponowanych przez nią treściach. Mamy więc do czynienia z rozwijającym się coraz intensywniej medialnym procesem odkrywania przez młodzież tożsamości oraz z takim też sposobem dochodzenia do prawdy o człowieku. Powiedzmy wyraźnie: treści przekazywane przez środki społecznej komunikacji kształtują w dużej mierze stosunek do ludzi, świata i kultury. W związku z tym rysują się dwie możliwości oddziaływania medialnego: (1) związana z rozwojem biernych oraz konsumpcyjnych nastawień odbiorczych i w konsekwencji z degradacją osobowości młodego człowieka lub (2) służąca kształtowaniu się jego przekonań i sprzyjająca przyjęciu czynnej,

5

1

¹ I. Wojnar, Świat paradoksów i nadziei, [w:] Dylematy etyczne dnia dzisiejszego i przyszłości, pod red. I. Wojnar, Warszawa 2001, s. 7.

2

Zob. A. Bielik-Robson, Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości,

3

Kraków 2000.