3014254627

znalazło odzwierciedlenie nie tylko w licznych rozprawach i artykułach naukowych, ale także w monografiach i podręcznikach akademickich. Wydana w 1965 r. Propedeutyka wychowania fizycznego należy do unikalnych po dzień dzisiejszy pozycji tego typu w literaturze światowej. Pierwszy pełny zarys problemów rekreacji fizycznej zawiera książka Wprowadzenie do rekreacji (1970). Pierwszym i jedynym — jak dotąd

—    podręcznikiem przeznaczonym dla osób spoza naszego środowiska zawodowego jest Teoria wychowania fizycznego dla pedagogów (1970

—    cztery wydania). Szkice krytyczne o kulturze fizycznej stały się fundamentem wdrażanej obecnie koncepcji kultury fizycznej w Polsce.

Z dokonań najświeższej daty na szczególne podkreślenie zasługują

—    ze względu na walory dydaktyczne, a zarazem porządkujące — traktat O trzech wersjach teorii wychowania fizycznego (1990) oraz obszerny komentarz do VIII wydania wiekopomnej rozprawy Jędrzeja Śniadeckiego

0    fizycznym wychowaniu dzieci (1990).

Jeżeli w polskiej teorii wychowania fizycznego Prof. Maciej Demel dokonał rewoluqi, to pedagogikę zdrowia, rozumianą jako teoretyczną podstawę wychowania zdrowotnego, stworzył od podstaw. W licznych pracach z tego zakresu,a zwłaszcza w dwóch książkach pt. O wychowaniu zdrowotnym (1968) i Pedagogika zdrowia (1980) przedstawił ją jako nową dyscyplinę, wskazując genezę, tworząc teorię, porządkując terminologię

1    proponując klasyfikację.

W ujęciu Macieja Demela, wychowanie zdrowotne, czerpiąc treści z medycyny, a formę z pedagogiki, tworzy pomost między światem natury i kultury łącząc w harmonijną całość humanistykę i biologię człowieka. Syntezy takiej nie mogli dokonać wcześniej ani lekarze, ani pedagodzy. Wymagało to bowiem podwójnych lekarsko-pedagogicznych kompetencji. Stworzona w ten sposób polska koncepcja wychowania zdrowotnego wywołała również rezonans w społecznej praktyce w postaci działań programowych i organizacyjnych, zmniejszających nasze zapóźnienie w tej dziedzinie w stosunku do innych krajów.

Inspiracją dla twórczych propozycji w dziedzinie wychowania fizycznego i zdrowotnego były zawsze dla Prof. Demela badania historyczne, które — jak sam twierdzi — traktuje nie tylko jako źródło często nadal aktualnych idei, ale także jako szkołę mechanizmów postępu i sztuki prognostycznego myślenia. Szacunek dla rodzimych tradycji oraz znakomity warsztat historyczny uczyniły Go z czasem najwybitniejszym znawcą dziejów higieny i medycyny społecznej w Polsce. Pierwsza Jego książka z tego zakresu pt. Pedagogiczne aspekty warszawskiego ruchu higienicznego ukazała się w 1964 roku. Plonem dalszych badań źródłowych były (oprócz licznych artykułów) monograficzne opracowania książkowe, poświęcone postaciom wybitnych lekarzy higienistów: Józefa Polaka, Stanis-

18