9773562697

Wstęp

Współczesność zawsze zmaga się z problemem rozliczania przeszłości. Dotyczy to wielu aspektów życia politycznego, gospodarczego, społecznego. Każda z takich spraw znajduje swe podstawy w moralności, polityce, ekonomi czy w końcu w prawie. Niektóre z nich nie stanowią jednak łatwego tematu nie tylko do dyskusji, ale przede wszystkim do znalezienia nawet jeśli nie najbardziej optymalnego, to choćby jakiegokolwiek rozwiązania. Jedna z płaszczyzn rozliczania przeszłości dotyczy warstwy materialnej, wówczas gdy jeden podmiot podnosi określone roszczenia w stosunku do innego, czasem bliżej nieokreślonego podmiotu. Jednakże w przypadku roszczeń dotyczących dóbr kultury, o czym stanowi niniejsza książka, problem dotyczy w równej mierze sfery niematerialnej, gdyż są one na tyle szczególnym rodzajem rzeczy, że - obok często trudnej do precyzyjnego określenia wartości materialnej - zawsze reprezentują określone wartości niematerialne. To zaś skutkuje wyjątkową specyfiką spraw dotyczących roszczeń restytucyjnych w stosunku do dzieł sztuki, zabytków, muzealiów.

Choć problem restytucji dóbr kultury nie jest w żadnym razie problemem nowym, to w różnym czasie dyskusja na ten temat nabiera intensywności. Tak też dzieje się ostatnio, kiedy wciąż nierozwiązane pozostają trudne sprawy zarówno w skali międzynarodowej, jak i krajowej, w różnych państwach na świecie.

Książka niniejsza ukazuje praktyczną użyteczność filozofii prawa w rozwiązywaniu złożonych problemów prawnych, gdyż ta - co wykazują zawarte w pracy rozważania, a także przyjęta struktura oraz założenia metodologiczne - ma doniosłe znaczenie w poszukiwaniu rozwiązania spraw nad wyraz zawiłych i złożonych, czyli trudnych przypadków. Do takich zaś niezwykle często zaliczają się sprawy restytucyjne. W końcu,