9773562706

Założenia metodologiczne i koncepcja pracy

pretensji do narzucania jakiegoś jedynego możliwego sposobu rozumienia pojęć kluczowych dla dalszych rozważań, należało jednak dokonać przeglądu istniejących i stosowanych definicji, w szczególności definicji legalnych, oraz zaproponować definicje przynajmniej na użytek niniejszej pracy. Podstawową rolą definicji w dyskursie argumentacyjnym jest bowiem zagwarantowanie określonej wypowiedzi niezbędnego stopnia precyzji²¹. Pominięte tu jednak zostały rozważania mające na celu ustalenie znaczeń poszczególnych pojęć w języku naturalnym na rzecz poszukiwania zakresów definicji legalnych, gdyż zwroty zawarte w tekstach prawnych miewają często znaczenie niezależne od znaczenia przyjętego przez użytkowników danego języka²². W tym rozdziale na plan pierwszy wysuwa się szczególna cecha dyskursu restytucyjnego, wynikająca ze specyfiki jego przedmiotu, którym są dobra kultury, czyli przedmioty o tak szczególnych cechach, jak unikalność, niezastępowalność i nieodna-wialność²³. Stanowią one bowiem dobro społeczne, co jest często bezpośrednią przyczyną i podstawą do ograniczania praw właściciela. Dlatego też dotyczące ich rozważania wpisują się w spór określany mianem liberalizm versus komunitaryzm²⁴. To sprawia, że restytucja dóbr kultury ma specjalny charakter, a to ze względu na przedmiot restytuowany.

Rozdział trzeci książki przedstawia przestrzeń każdego bez wyjątku sporu restytucyjnego poprzez umieszczenie go pomiędzy moralnością, polityką, ekonomią a prawem. Takie ujęde problematyki restytucji, a zarazem każdej sprawy restytucyjnej, która mieści się gdzieś w tej przestrzeni, czasami bliżej problemu moralności, czasami prawa, polityki czy ekonomii, pozwoli dalej zobrazować istotę toczonych sporów restytu-cyjnych w warstwie systemowej. We wzajemnych relacjach moralności, polityki, ekonomii i prawa nacisk został położony na relacje funkcjonalne i dynamiczne, czyli polegające na wzajemnym ich oddziaływaniu. Jednakże rozważania zawarte w tym rozdziale książki nie mają na celu szczegółowego zbadania i przedstawienia wszystkich tych relacji, gdyż to znacznie przekracza zakres pracy, zwłaszcza że są one bardzo złożone

²¹    O. Nawrot, Definicja (w:) Leksykon retoryki prazoniczej. 100 podstawowych pojęć, (red.) P. Rybiński, K. Zeidler, Warszawa 2010, s. 32.

²²    B. Wojciechowski, Dyśkrecjonalność sędziozoska. Studium teoretycznoprazone, Toruń 2004, s. 21; zob. też: W. Patryas, Definiozoanie pojęć...

²³    W. Kowalski, Nabycie zołasności dzieła sztuki od nieuprazonionego, Kraków 2004, s. 10 i n.

²⁴    L. Morawski, Głózone problemy zuspólczesnej filozof ii prazoa. Prazoo zo toku przemian, Warszawa 2000, s. 125 i n.; zob. też: L. Morawski, Prazoo jednostki a dobro zospólne (Liberalizm versus komunitaryzm), PiP 1998, z. 11, s. 26 i n.

23