1053228367

i81 -

III. Zachowanie się mitocHondriów w dalszych

stadjach rozwojowych.

O ile mi wiadomo, to dalszych losów płytek żółtkowych w stosunku do ich pochodzenia mitochondrialnego nie badano zupełnie. Prace Mevesa (18), Duesberga (4), Rubaszki na (23) i Hirschlera (11), którzy badali mitochondria w bla-stomerach, listkach zarodkowych i narządach pierwotnych dotyczyły zwierząt, u których było mało żółtka wewnątrz komórek, czy to przy brózdkowaniu częściowem u kurczęcia i mięczaków, czy też u zwierząt ssących. Stąd autorowie ci już w bardzo wczesnych okresach rozwojowych znajdowali liczne mitochondria i rozmaitego kształtu.

Inaczej sprawy te przedstawiają się podczas rozwoju u żaby. Już wspominałem, że w czasie owogenezy ilość mitochondriów stale się zmniejsza, tak że w jajach dorosłych, jak i w blastomerach, a nawet w blastuli pomiędzy żółtkiem i lipoidami widoczne są zaledwie nieliczne drobne ziarenka, barwiące się fuksyną, a tylko dość liczne osłonki mitochondrialne — również fuksynochłonne na mniejszych płytkach żółtkowych.

Zwiększa się nieco ilość mitochondriów w stadyum gastruli, a wyraźnie dopiero wzrasta w zarodkach od neuruli w narządach zużywających płytki żółtkowe.

Obserwując jednakże zarodki starsze — specjalnie zaś 10 dniowe, gdzie z żółtka zostały już tylko resztki, można było spostrzec, jak w miarę zmniejszania się płytki osłonka mitochon-drialna wokoło niej barwiła się coraz intensywniej fuksyną, potem płytki przyjmowały kształty nieregularne z wyraźnym półksiężycem fuksynochłonnem, a tylko reszta substancji barwiącej się kwasem pikrynowem lub aurancją i wreszcie pozostawały tylko pałeczki fuksynochłonne, zupełnie podobne do istniejących już w komórce chondriokontów. Takie obrazy w bardzo piękny i przejrzysty sposób można obserwować w komórkach nabłonka jelitowego, który zawiera u zarodków 10 dniowych liczne chondriokonty.

Obrazy powyższe wydają mi się bardzo ważne, gdyż przemawiają niedwuznacznie na korzyść zapatrywań co do roli pośredniej mitochondrium w procesie tworzenia się żółtka.

W literaturze francuskiej dotyczącej mitochondriów w ostatnich latach toczy się spór o rolę czynnościową mitochondriów