1053228376

- 389

Z pomiędzy minerałów, tworzących materjał tych warstw, bezsprzecznie najciekawsze są fosforyty. Występują one najliczniej w środkowej i górnej części warstwy piasków.

Fosforyty pod względem cech fizycznych możemy podzielić na brunatne i szare, twarde i miękkie. Zwykle fosforyty twardsze zawierają większą ilość fosforanu wapniowego niż fosforyty miększe. Fosforyty twardsze występują najczęściej w górnym poziomie piasków, fosforyty zaś najmiększe w dolnym. Badania mikroskopowe stwierdzają, iż konkrecje fosforytowe są skupieniami ziarn piasku, spojonych substancją fosforytową. Pomiędzy konkrecjami piaszczysto—fosforonośnemi, trafiają się dość rzadko „pseudomor-fozy” po szkieletach gąbek, zębach rybich i t. d. jak również ośrodki muszli złożone z substancji fosforytowej.

Analizy chemiczne fosforytów, pochodzących z różnych miejscowości i warstw, pozwoliły na wyprowadzenie wniosku, że im słabiej są ziarna piasku substancją fosforytową zlepione — innemi słowy im kruchsze i miększe są konkrecje — tern mniej właściwej substancji one zawierają. I odwrotnie, im bardziej zbitą i zwięzłą strukturę mają konkrecje, bądź „pseudomorfozy”, tern większą jest w nich zawartość kwasu fosforowego. Wniosek ten nie da się zastosować jedynie w tych przypadkach, gdy obok substancji fosforytowej, jako lepiszcza, występuje jeszcze inna substancja, również w charakterze lepiszcza (np. węglan wapniowy, biorący znaczny udział w tworzeniu się konkrecyj znajdowanych w najwyższej części warstwy piasków).

Analizy chemiczne żółto — brunatnych, najmiększych konkrecyj, występujących w najniższej części warstwy piasków, dały średnio:

cz. nier. —82, 98%; P₂0₅ —5, 07°i; C0₂ — 1, 41^: i t. d.

Analizy ciemno — brunatnych twardszych, mniej kruchych konkrecyj ze środkowej części warstwy piasków dały:

cz. nier. — 55, 13%; P₂0₅ —11, 83%; C0₂ — 4, 45%. i t. d.

Analizy twardych, zbitych, szarych konkrecyj z części górnej warstwy piasków dały:

cź. nier. 18, 74%; P₂0₅— 19, 79*; C0₂ —19, 31%; i t. d.

Wreszcie analizy, wykonane na możliwie oczyszczonej substancji fosforytowej, dały średnio:

cz. nier. 2, 29%; P₂0₅ —29, 15%; C0₂ — 7, 42% i t. d.