1108720323

205

Praktyka i wiedza z zakresu...

mogą mieć zastosowanie w formułowaniu strategii zarządzania współczesnych przedsiębiorstw. Według Sun-Tzu sztuka prowadzenia wojny polega na podejmowaniu działań, w których siłę przeciwnika wykorzystuje się, by wzmacniać swoje słabe strony, natomiast przewagę przeciwnika zamienia się w jego słabość. Sun-Tzu podkreśla konieczność poznania siebie i przeciwnika. Zwraca uwagę, że najważniejszą rzeczą na wojnie jest szczególna szybkość. Wymienia pięć czynników (zasad strategii), które decydują o wyniku wojny, tj. [Klimczyk-Bryk 2004, s. 23-24]:

-    TaolDao (droga, ścieżka, jedność). Powód do wojny musi być szlachetny dla człowieka i boga. Współcześnie wiąże się ten czynnik z etyką biznesu;

-    Tien (niebo, właściwy moment, wyczucie czasu). Prowadzenie działań wojennych powinno być zgodne z rytmem zmian w przyrodzie. Według tej zasady prowadzenie poszczególnych działań na rynku powinno odbywać się w odpowiednim czasie;

-    Di (ukształtowanie terenu, na którym mają być prowadzone działania). Współcześnie wiąże się ten czynnik z zasobami;

-    Jiang (wódz, podążanie za kimś). Mądrość, rzetelność, człowieczeństwo, życzliwość, męstwo, surowość, odwaga, stanowczość to główne zalety ówczesnego wodza i współczesnego menedżera;

-    Fa (prawo, metoda, przepis, reguła, zasada organizacji wojska, porządek wojskowy, utrzymanie dyscypliny). W zarządzaniu przedsiębiorstwem należy trzymać się ustalonych reguł oraz zasad.

Zdaniem Sun Tzu ocenę szansy zwycięstwa należy rozpatrywać przez pryzmat pięciu wyżej wymienionych czynników. W prowadzeniu działań wojennych najbardziej ceni on elastyczność, inicjatywę oraz przebiegłość (spryt)²⁵. W starożytnych Chinach strategię pojmowano jako sztukę podstępów, zwodzenia, gry pozorów i zmyślnych sposobów postępowania, które można nazwać fortelami czy chytrymi sztuczkami, mającymi na celu uniknięcie zbędnego rozlewu krwi i zniszczeń [Kuźniar 2006, s. 16]. Strategia jako plan (zamiar) przygotowania do wojny wiąże się z tworzeniem korzystnej sytuacji poprzez udawanie, zwodzenie, stwarzanie fałszywych pozorów, ustępowanie przed siłą, prowokowanie, usypianie czujności. Plan taki zakłada szybkie zwycięstwo poprzez dzielenie siły wroga i atakowanie wtedy, gdy się tego nie spodziewa (nie jest na to przygotowany) [Kuźniar 2006, s. 16],

Sun Pin (Sun Bin), (350-250 r. p.n.e.) w dziele Sunzi bingfa (Prawa strategii mistrza Suną) zwraca uwagę na tzw. siłę okoliczności, w świetle której przewaga stanowi wypadkową wielu współdziałających ze sobą elementów, np. ukształtowania terenu, liczby wojsk, morale, broni, logistyki, pogody. Uważa, że dowódca

²⁵ Przebiegłość pojmowano jako pewną sprawność kogoś, kto potrafi znajdować rozwiązania w obliczu pojawiających się trudności.