1108720333

199

Praktyka i wiedza z zakresu...

dzieło wykonują. Pierwsze umiejętności nazywa „współczynnikami”, a drugie „przyczynami”. Wyróżnia także część przygotowawczą działalności gospodarczej, która polega na sporządzeniu „współczynników” oraz samo wykonanie (por. [Pszczołowski 1976, s. 42]). W dziele Państwo Platon podaje, że starannie wybrany młody mężczyzna powinien być szkolony po to, aby mógł on wykształcić właściwe cechy charakteru i niezbędne umiejętności do pełnienia roli przywódcy [Platon, 2009, s. 243],

Platon zdefiniuje pojęcie „jakość” (poiotes) jako „pewien stopień doskonałości”¹⁴. W Symposium Platon pisze, że jakość jak piękno jest sądem wartościującym, wyrażonym przez użytkownika i odnosi się do użytkowników dóbr (rzeczy), którzy przez oszacowanie ich wartości dokonują satysfakcjonującego wyboru. Jeśli nie ma takiego użytkownika - nie ma takiego sądu [Platon 2010]. Dla Platona jakość posiada cechy obiektywne, mierzalne, jak masa i kształt, oraz subiektywne, oceniane przez każdego inaczej, jak barwa lub zapach. Według niego jakość to spełnienie wymagań odbiorcy dobra (rzeczy).

Ksenofont (430^355 r. p.n.e.) w dziele Oikonomikos (O prowadzeniu gospodarstwa domowego) zawiera rozważania na temat roztropnego kierowania gospodarstwem domowym na wsi¹⁵. Według niego oikonomikos jawi się jako stała sprawność i sztuka oparta na roztropności, która pozwala należycie zarządzać gospodarstwem domowym¹⁶. Ksenofont wspomina o podziale pracy w gospodarstwie domowym według kwalifikacji zawodowych i specjalizacji pracy. Według niego, staranność na nic się nie zda, jeżeli kto nie wie, co powinien i jak powinien czynić. Zwrócił uwagę, że niemożliwe jest, aby człowiek uprawiający różne rzemiosła był w stanie wykonać wszystkie jednakowo dobrze [Ksenofont 1857, s. 29-33, 58],

W rozdz. VIII Oikonomikos Ksenofont pisze o korzyściach, jakie daje praca zespołów niewolniczych wykonywana rytmicznie. Praca taka nabierała dobrego tempa i ułatwiała nadzór nad niewolnikami. Gra aulisty nie miała na celu uprzyjemnianie pracy, lecz jej utrzymanie we właściwym rytmie i tempie [Winniczuk 2008, s. 422; Ksenofont' 1857, s. 79]¹⁷.

¹⁴    Marcus Tullius Cicero (106 p.n.e.-43 p.n.e.) wprowadził słowo qu alit as, które przeszło jako: włoskie - ąualita, francuskie - ąualite, niemieckie - die Qualitat, angielskie - ąuality. Dla Cycerona ąualitas oznacza cechę, właściwość, przymiot.

¹⁵    Czasownik Oikonomeo (oikos - dom, nomeus - człowiek, który zarządza, kieruje przydziela) oznacza kierowanie domem (gospodarstwem domowym).

¹⁶    W Oikonomikos czytamy: „Kto więc chce być dobrym rolnikiem (gospodarzem) powinien robotników swych uczynić ochoczymi i skłonnymi do posłuszeństwa [...]. I zachęcać często trzeba gospodarzowi robotników nie mniej jak wodzowi żołnierzy” [Ksenofont 1857, s. 21],

¹⁷    L. Winniczuk zwraca uwagę, że w starożytnym Rzymie pieśń wtórowała rytmicznym ruchom wykonywanym przy pracy i kierowała rytmem jej ruchów. Uważano, że wysiłek podejmo-