117829800

13

2 (8. PFK, tom 7.) PRAWYdłowa odpowiedź

abstrakcyjne pojęcia. Casasanto konkluduje, iż takie różnice w reprezentowaniu abstrakcyjnych pojęć pozytywnych i negatywnych mogą mieć miejsce między prawo-i leworęcznymi osobami, stąd uzyskane wyniki uznaje za popierające hipotezę

0    swoistości cielesnej.

Dane lingwistyczne łączące afektywną ewaluację z orientacją horyzontalną sięgają co najmniej czasów starożytnej łaciny, gdzie przymiotniki „dexter” i „sinister” znaczyły dosłownie „prawy’ i „lewy”, ale także „zręczny” i „zły”. Związane są z tym także odwołania w tradycji judeochrześcijańskiej. Prawa strona jest częstokroć przedstawiana w pozytywnym świetle (Psalm 110:1, Prz 11:21, Biblia Tysiąclecia), podczas gdy lewa w negatywnym (Koh 10:2, Mt 25:31, 34, Biblia Tysiąclecia). Choć w leksyce języka polskiego zachował się jedynie przymiotnik „dekstralny” (oznaczający tylko sam kierunek, oczywiście prawy), to jednak dla omawianej tutaj koncepcji można znaleźć liczne przykłady. Przymiotnik „prawy” znaczy przecież, oprócz kierunku, także „sprawiedliwy”, „uczciwy” czy „szlachetny”. Rzeczownik „prawo” jest także polisemiczny oznaczając „ogół przepisów regulujących stosunki międzyludzkie”

1    „przyzwolenie”. „Lewy” to „fałszywy’, „nielegalny”, a także „nieudolny’. Podobnie, istnieją idiomy oraz związki frazeologiczne zachowujące takie wartościowanie: „załatwić coś na lewo”, „wstać lewą nogą”, „dwie lewe ręce”, czy „być czyjąś prawą ręką”. Nawet odzież ma prawą i lewą stronę i nie jest zapewne rolą przypadku, iż to lewa jest tą niewłaściwą. W innych językach czerpiących z łaciny (niemiecki, hiszpański, francuski, włoski) również obecne jest takie wartościowanie. Podobne wartościowanie występuje także w krajach muzułmańskich czy hinduskich (Por. Casasanto 2009)

Celem referowanego tu badania jest rozwinięcie paradygmatu Meiera i Robinsona (2004) poprzez zastosowanie go w orientacji horyzontalnej i wykazanie, iż także w tym wymiarze można zaobserwować istotny statystycznie efekt poprzedzania.

Metoda

Jak wspomniano powyżej, zaadaptowana została metoda Meiera i Robinsona (2004) ze zmianą orientacji z wertykalnej na horyzontalną.

Materiały

Wstępna pula bodźców składała się ze 120 słów wzbudzających emocje (60 słów — emocje pozytywne i 60 słów — emocje negatywne), kontrolowanych ze względu na długość (liczba samogłosek i sylab) (średnia liczba głosek w słowach pozytywnych wynosiła 5,37, SD = 1,25 a negatywnych 5,57, SD = 1,36. Sylaby, odpowiednio 2,08, SD = 0,53 i 2,02, SD = 0,77, wartości testu t następujące: 0,4 i 0,582 — nieistotne.). Słowa te zostały zaprezentowane 33 rodzimym użytkownikom języka polskiego (wszyscy byli studentami, średnia wieku x — 22 lat, SD = 1,46, 25 kobiety, 8 mężczyzn) w postaci internetowej ankiety, w której zadaniem było określenie walencji prezentowanych słów na 7-stopniowej skali Likerta (gdzie 1 = negatywne, 7 = pozytywne). Na podstawie otrzymanych ocen usunięto 20 najbardziej neutralnych słów (10 pozytywnych i 10 negatywnych). Słowa wzbudzające pozytywne emocje oceniane były istotnie wyżej (x = 5,84) niż słowa wzbudzające emocje negatywne (x = 1,86), wartość testu t < 0,001. Bodźce różniły się istotnie