1313878210

ników, pozostających w nieustannej interakcji wzajemnej i ze środowiskiem społeczno-kulturowym bezpośredniego i średniego zasięgu. Poszczególne cechy i czynniki w tej konstelacji, jako wyznaczniki osiągnięć muzycznych, mają charakter względny, zależny od interakcji z innymi cechami i czynnikami oraz od takich zmiennych jak: wiek, płeć, specjalność muzyczna, typ szkoły, poziom kompetencji muzycznych itp.

Jeśli chodzi o zdolności specyficznie muzyczne, niewątpliwie przeceniane w tak zwanych potocznych teoriach talentu i w opinii potocznej, to w świetle wszystkich dotychczas przeprowadzonych przez nas badań zdolności te posiadają również strukturę złożoną i składają się z względnie autonomicznych elementów (zdolności):

1.    Specyficznie muzyczne zdolności percepcyjne, takie jak słuch wysokościowy, słuch harmoniczny, pamięć melodyczna, poczucie rytmu.

2.    Specyficznie muzyczne zdolności wykonawcze.

3.    Inteligencja muzyczna.

Zdolności percepcyjne, szczególna wrażliwość sensoryczno-poznawcza na struktury muzyczne, są w pewnym sensie niezależne od zdolności wykonawczych oraz od inteligencji muzycznej, czyli od zdolności rozumienia artystycznego muzyki. Można świetnie słyszeć i nie rozumieć muzyki i vice versa, można mieć pewne deficyty w zakresie słyszenia i rozumieć arcydzieła muzyki. Można mieć duże zdolności wykonawcze przy pewnych deficytach percepcyjnych i deficytach w zakresie rozumienia muzyki.

Wspomniane tu trzy grupy uzdolnień specyficznie muzycznych (być może, że jest ich więcej), posiadają swoją autonomię, to znaczy, że można posiadać wysoki poziom jednych przy deficytach innych. Niewątpliwie wysoki poziom wszystkich trzech grup uzdolnień muzycznych jest potrzebny do tego, aby mieć wybitne osiągnięcia muzyczne, ale dla celów diagnostycznych, poradnianych czy pedagogicznych, warto wiedzieć, że te zdolności nie muszą wspólwystępować i ich deficyty nie przekreślają szans na rozwój muzyczny jednostki. Trzeba jednak być świadomym tych deficytów, aby móc je ewentualnie kompensować.

Wszystkie zdolności specyficznie muzyczne, niezależnie od tego, ile ich wyróżnimy, są przydatne dla działalności muzycznej. Na ogól populacje muzyków i uczniów szkól muzycznych reprezentują bardzo wysoki poziom tych uzdolnień, niezależnie od tego, jakimi testami je zbadamy. Nie stwierdzono jednak zależności liniowej między poziomem tych zdolności a poziomem osiągnięć muzycznych. Nie zawsze osoby o bardzo wysokim poziomie zdolności specyficznie muzycznych, percepcyjnych czy wykonawczych, albo o wybitnej inteligencji muzycznej osiągają wybitne rezultaty w działalności muzycznej, zarówno na etapie edukacji szkolnej, jak i w pracy zawodowej. Jest to zrozumiale dla każdego doświadczonego nauczyciela muzyki i dla każdego artysty muzyka - nie zawsze jednak jest to oczywiste dla rodziców dzieci uzdolnionych muzycznie i dla uczniów szkól muzycznych. Wysoki poziom tych uzdolnień, zarówno percepcyjnych jak i wykonawczych, oraz wysoki poziom inteligencji muzycznej jest niezbędny dla wybitnych osiągnięć muzycznych, natomiast nie jest to czynnik wystarczający. Potwierdzają to stosunkowo niskie współczynniki korelacji wyników badań testami, mierzącymi te zdolności, z miarami osiągnięć muzycznych.

Jak już wspomniano, podstawowe badania nad wyznacznikami powodzenia w studiach muzycznych zostały przeprowadzone w roku szkolnym 1967-1968 zestawem 10 standaryzowanych testów psychologicznych i specjalnie w tym celu skonstruowanym kwestionariuszem środowi-skowo-biograficznym dla muzyków.

Ten zestaw narzędzi badawczych obejmował następujące testy:

1. Cztery testy mierzące zdolności specyficznie muzyczne i kompetencje muzyczne: Test Pamięci Muzycznej (Musical Memory) Drake'a, Test Inteligencji Muzycznej (Tests of Musical Intelligence) Winga, Test Osiągnięć Muzycznych (Musical Achievement Test) Aliferisa i Test Notacji Muzycznej (Musical Notation Test) Farnuma.

WSTĘP 00 WZNOWIENIA | V