1464646755

(na przykład: potrzeby samorealizacji) ponieważ cały wysiłek wkłada w dążenie do osiągnięcia stanu bezpieczeństwa (na przykład w sytuacji wojny człowiek nie jest w stanie zaspokajać potrzeby samorealizacji, jego wszystkie działania zmierzają do zapewnienia warunków przetrwania, umożliwiających ochronę życia). Istotę bezpieczeństwa można rozpatrywać w kontekście trzech czynników:

•    fizycznych (nie grożą nam wypadki i choroby);

•    emocjonalnych (brak strachu lub poniżenia);

•    intelektualnych (wyobraźnia, zdrowy rozsądek, koncentracja uwagi, opanowanie w trudnych sytuacjach pozwalają uniknąć wypadków).³³

Jednym z obszarów bezpieczeństwa organizacji jest bezpieczeństwo i higiena pracy.³⁴ Przez wiele lat bezpieczeństwo pracy kojarzono z techniką, stanem wyposażenia i dostosowania warunków pracy do możliwości człowieka. Warto zwrócić uwagę na fakt, że nie tylko czynniki materialnego środowiska pracy mają wpływ na poziom bezpieczeństwa pracy, ale niebagatelny wkład w kształtowanie się poziomu wypadkowości mają społeczne uwarunkowania postępowania oraz motywacji do organizowania bezpiecznych warunków pracy.³⁵

Bezpieczeństwie pracy jest to działalność zmierzająca do zabezpieczenia pracownika przed wypadkiem (lub ewentualnym zagrożeniem) w pracy. Jest ona realizowana poprzez stosowanie różnych środków technicznych, bezpieczną organizację pracy i kształtowanie bezpiecznych zachowań ludzkich w pracy uwzględniając rodzaj i nasilenie występujących potencjalnych zagrożeń wypadkowych.³⁶

Wiele definicji kultury bezpieczeństwa jest ściśle związana ze środowiskiem pracy. Po raz pierwszy termin kultura bezpieczeństwa został zastosowany przez International Nuclear Safety Adyisory Group (INSAG) po awarii elektrowni atomowej w Czarnobylu w 1986 roku. W raporcie z katastrofy kulturę bezpieczeństwa określono jako zespół cech i postaw jednostek i organizacji, z podkreśleniem, że najistotniejsze jest bezpieczeństwo elektrowni atomowych.³⁷ Pojęcie to zostało wprowadzone jako diagnoza wyjaśniająca, w jaki sposób brak wiedzy i zrozumienia ryzyka mógł przyczynić się do katastrofy. Od tego czasu powstało wiele różnych definicji kultury bezpieczeństwa.

Jedna z bardziej popularnych definicji kultury bezpieczeństwa pracy opracowana przez Brytyjski Komitet Wykonawczy do spraw BHP - Health and Safety Executive (HSE), wskazuje, że kultura bhp jest to rezultat indywidualnych i grupowych wartości,

³³    F. Jucha, W. Oleszak, Bezpieczeństwo przecie wszystkim: seminarium podstawowe, Wyd. Pedagogiczne ZNP, Kielce 1996, s. 60.

³⁴    Autorzy w dalszych rozważaniach zawężają pojęcia bezpieczeństwa do bezpieczeństwa w środowisku pracy. Poza obszarem zainteresowań autorów pozostają przykładowo takie aspekty bezpieczeństwa, jak bezpieczeństwo informacji, bezpieczeństwo produkcji żywności.

³⁵    R. Studenski, Organizacja bezpiecznej pracy w przedsiębiorstwie, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 1996, s. 15.

³⁶    A. Hansen, Bezpieczeństwo i higiena pracy, Wyd. WSiP, Warszawa 1998, s. 14.

³⁷    International Atomie Energy Agency, Summary Report on the Post Review Meeting on the Chernobyl Accident., Report by International Nuclear Safety Advisory Group, Safety series N75-INSAG-1, Vienna 1986.

16