1484605537

Eticka dimenzia v asubjektivnej fenomenologii Jana Patoćku

ćlovek v tomto pohybe existencie prekonava tym a tak, że sa odovzdava druhemu, prićom v tomto odovzdavani nachadza nove porozumenie nielen vo vzt’ahu k sebe, ale i celku (univerzu). Me jsoucno - piśe Patoćka - nem uż definovano jako byti pro mne, nybrż jako jsoucno v odevzdani, jsoucno jeż sa otvira byti, to znamena: żivot v odevzdanosti ... neżije se jiż v tom, co oddeluje a zavira, nybrż v tom, co spojuje a otvira, protożeje to otevfenost sama. Tento obrat neni doprovazen ztratou sveta, nybrż jeho plnym nalezenim [13, 232]. Sebaziskavanie sa teda uskutoćńuje prostrednictvom sebaodovzdavania a preto aj Patoćka tento pohyb charakterizuje ako pohyb sebaziskavani sebevydavanim, prićom poznamenava, że prisluśni ćasovou dimenzi tretiho pohybuje budoucnost [12, 107].

Uviedli sme uż, że Mucom k deśifrovaniu Patoćkovych nazorov na etiku a moralku je jeho chapanie ćloveka rozvijane nielen v kontexte ućenia o troch źivotnych pohy-boch, ale tież v suvislosti s reinterpretaciu sokratovskeho projektu peće o dusi (starosti o dusu).

Termin peće o dusi si Patoćka poźićal od Platona, resp. od Platonovho Sokrata [2] a uplatńuje ho v dvoch vyznamovych rovinach: 1. na pozadi uvedomovania si prob-lematićnosti a nezaistenosti ludskej existencie, która tużi po dobrom żivote, 2. v suvi-slosti s usilim ćloveka dospiet’ k plnohodnotnemu a teda pravdivemu vedeniu o sebe samom. Kedże peće o dusi sa uskutoćńuje tzv. dotazujucim myślenim - a toto myślenie tvori nielen hlavnu naplń, ale i rozhodujuci nastrój filozofie - Patoćka sa v zhode so Sokratom nazdava, że filozofia, t.j. peće o dusi a to tak v jej vlastnej podstate, ako aj v jej najvlastnejśom zmyśle. Takto chapana filozofia zahrńa ako dimenziu kognitivnu, tak i dimenziu mravnu. Zatial’ ćo kognitivna dimenzia suvisi s hladanim pravdy (prav-diveho poznania), mravna dimenzia ukazuje na możnosti dobreho żivota. Obidve tieto dimenzie sa vzajomne podmieńuju a predpokladaju, lebo dobry żivot t.j. żivot v pravde a naopak. Vzhl’adom na skutoćnosf, że peće o dusi. tj. rovnako Starost’ o vśetky pozn-avacie mohucnosti, ako aj vśetky sposoby konania smerujuce k dobru, filozofia je Sokratom i Patoćkom charakterizovana ako: EPIMELIA TES PSYCHES, resp. Starost’ o dusu. [14, 109-125]. Upozorńuje na to aj I. Blecha, ked’ analyzujuc tuto Patoćkovu koncepciu napisał: Peće o dusi neni jen teoreticke spekulovani, ale i aktivni a prakticke usilovani o dobro a spravedlnost [10,173].

Starost’ o dusu sa podia Patoćku prejavuje (najskór) ako usilie o ovladnutie seba sameho. To vśak predpoklada jednotu so sebou samym a tu możno dosiahnut’ iba vtedy, ak si duśa uvedomuje samu seba atd’. Autenticku Starost' o dusu Patoćka ilustruje na żiyote Sokrata.

WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW! ZARZĄDZANIA W WARSZAWIE    11