1484605542

Rudofl Dupkala

nekaże nikterak, że by było „vśe dovoleno“. Prerod z bytosti pnrodni v bytost mravmje pochopeni vazeb, ktere uvolńuju A neexistuje vśeobecni recept, podle ktereho by se dal provadet. Ćasto je v nem spoluosażena vzora a vżdycky boj. Je to v odstate tyż boj o lidske pfetvoreni, o sebedotvoreni, ktery se odehrava za stale novych podmtnek a okolnosti, a tak se promeńuje v konkretni historicke dejstvi [11, 235].

K uvedenemu sa żiada poznamenat’, że aj ked’ Patoćka zdórazńuje individualistic-ko-subjektivisticky charakter svojej moralnej nauky, neznamena to, że socialnost', resp. spoloćenskosf je v tejto naukę ignorovana [6]. Naopak, socialnost’, ma aj v jeho moralnej naukę nezastupitelhe miesto. Nie je to vsak socialnost’ (ćloveka) chapana len ako suhrn spoloćenskych vzt’ahov. Patoćkovi ide o socialnost’, która ćloveka neobera ani o jeho neopakovatel’nu individualnosf, ani o rovnako jedinećnu subjektivnost’.

Sućastou Patoćkovych uvah o etike a moralke su aj jeho nazory na vztah - nim ryso vane - moralky k nabożenstvu. Tieto nazory formułuje na pozadi interpretacie vzt’ahu moralky a nabożenstva (ći skór nabożenskej viery) v tvorbe ćeskeho protesta-ntskeho filozofa - E. Radia a danskeho Sokrata S. Kierkegaarda.

Patoćka zdórazńuje, że zatial’ ćo u Radia moralka nie je dielom ludskym, ale ma sui generis transcendentny póvod, u Kierkegaarda je moralka dilem nasi svobody a jejtm urćenim i prostredim, v nemżse pohybuje [11,239].

U Radia mravni a naboźenska oblast splyvaji, u Kierkegaarda marne do ćinenia s autonómiou nabożenskeho żivota a svojraznou suspenzaciou etićna, resp. s povyśemm nabożenskej existencie nad existenciu eticku, v dósledku ćoho dochadza -podia Patoćku - u Kierkegaarda aż kprekonavani etiky [11, 241] [7].

Napriek tomu, że Patoćka sam nabożenstvo a nabożensku vieru nad vlastnu moralnu nauku nepovyśuje, ma v tomto pripade zjavne vaćśie porozumenie pre Kierkegaarda neż pre Radia a to jednak z dóvodu, że Kierkegaard - podobne ako on -povażuje moralku za produkt ludskej slobody a jednak z dóvodu, że aj on pripuśta situaciu możneho prekonavania etiky avśak nie nabożenskou existenciou a nabożens-kou vierou, ale skutoćnostou, że aj ked’ moralka - ako ludska możnost’ - obsahuje pohyb nekonećny a etika je nepostradatelnou etapou na źivotni ceste ćloveka, predsa len: objevuje se oblast, kde etika konći a jiż nepomaha dale, kde se jiź neaplikuje, ba kde naopak jeji aplikace by była zakladni chybou, merenim absolutniho relativnim - nebot’ je-li etika skutećne ćimsi lidskym, je pochopitelne i v tomto ohledu relativni, konećna, neposledni [11, 240].

S tym suvisi aj naozaj rezervovany postoj Patoćku k akymkolVek pokusom o defini-tivnu (konećnu a absolutne platnu) kanonizaciu ludskeho żivota, który vyjadroval najma v ranej etape svojej tvorby.

16

^rerg - MIĘDZYNARODOWE STUDIA FILOZOFICZNE - NR 3/2007