płaty grądu nad Rżąką koło Wieliczki. Zniszczony grąd wysoki występuje na Sikorniku, a zarośla wiklinowe w miejscu łęgów wierzbowo-topolowych miejscami nad Wisłą.
Według oceny M. Czerwieńca i J. Lewińskiej (2000) terenami o unikatowej wartości przyrodniczej w Krakowie są: Zręb Sowińca, dolina Wisły w zachodniej części miasta oraz izolowane zręby Bramy Krakowskiej. Za teren bardzo cenny uznany został skłon Wyżyny Małopolskiej w północnej części miasta. Natomiast terenami cennymi określone zostały: Wysoczyzna Krakowska oraz północna krawędź doliny Wisły, na południe od skłonu Wyżyny Małopolskiej.
Generalnie rzecz ujmując najwyższe wartości przyrodnicze miasta koncentrują się w jego zachodniej części, co było niejednokrotnie akcentowane również w opracowaniach studialnych i planistycznych Krakowa (mapa w załączniku: Kraków - walory przyrodnicze).
W sposób bardziej szczegółowy najwyższe wartości przyrodnicze miasta Krakowa oceniają autorzy opracowania Koncepcja ochrony różnorodności biotycznej miasta Krakowa (Kudłek i in. 2005). Są to jednak tylko obszary proponowane przez autorów do objęcia różnymi formami ochrony (por. punkt: Obszary proponowane do objęcia ochroną przyrody, tab. 8).
Władze miasta wyróżniają w swoich dokumentach szereg kategorii terenów zieleni (17), które obejmują łącznie niemal 5 800 ha, co stanowi 17,6% powierzchni Krakowa1. Strukturę tych terenów zawiera tabela 1. Tereny te mają znaczenie przede wszystkim dla mieszkańców Krakowa. Natomiast z punktu widzenia turystyki przyjazdowej do Krakowa tylko część tych terenów może być przedmiotem zainteresowań turystów. Z tych względów przedmiotem dalszej analizy nie stały się: zieleńce, zieleń przyuliczna, zieleń osiedlowa, ogrody działkowe, zieleń towarzysząca urządzeniom sportowym, fortom i ich pozostałościom, cmentarzom oraz tereny zakrzewione i zarośla. W pozostałych kategoriach zwrócono uwagę przede wszystkim na obiekty wyróżniające się ich funkcjami, wartościami historycznymi, położeniem, wielkością.
Tab |
1. Obszary zielone Krakowa (stan w 2005 r. | |||
Lp. |
Kategorie zieleni |
Powierzchnia (ha) |
Udział w pow ierzchni miasta (%) |
Pow ierzchnia na 1 mieszkańca (m2) |
1 |
Lasy miejskie komunalne i parki leśne |
803.18 |
2.46 |
10.60 |
2 |
Pozostałe lasy (państwow e i prywatne) |
470.70 |
1.44 |
6.22 |
3 |
Ogród botaniczny |
10.00 |
0,03 |
0.13 |
4 |
Parki miejskie wypoczynkowo - spacerowe |
400.70 |
1.23 |
5.29 |
5 |
Ogród zoologiczny |
15.00 |
0.05 |
0.19 |
6 |
Parki i ogrody rezydencjonalne (pałaców e. dworskie i przyklasztorne) |
278,36 |
0,85 |
3,67 |
7 |
Zieleń forteczna (plus zieleń prA legająca) |
1083.00 |
3.31 |
14.30 |
8 |
Zieleńce |
170.00 |
0.52 |
2.24 |
9 |
Zieleń przyuliczna |
458.00 |
1.40 |
6.05 |
10 |
Tereny zielem osiedlowej |
124.00 |
0.38 |
1.63 |
11 |
Ogrody działkowe o uregulowanym statusie |
400.00 |
1.22 |
5.28 |
12 |
Ogrody działkowe o nieuregulowanym statusie |
250.00 |
0.76 |
3.30 |
13 |
Zieleń towarzysząca urządzeniom sportowym |
198.50 |
0.61 |
2.62 |
14 |
Cmentarze komunalne |
118.00 |
0.36 |
1.55 |
15 |
Cmentarze parafialne i inne wyznaniowe |
24.89 |
0.08 |
0.32 |
16 |
Krzewy i zarośla |
940.80 |
2.88 |
12.43 |
17 |
Zieleń przy ciekach i zbiornikach wodnych |
21.45 |
0.07 |
0.28 |
Razem |
5766.08 |
17,64 |
76,20 |
Źródło: Poludniak (2006) na podstawie Kraków w liczbach (2005) i Raport o stanie miasta (2004).
1 Trzeba podkreślić, że w różnych zestawieniach źródłowych występują rozbieżności zarów no w wielkościach zbiorczych, jak i w powierzchniach jednostkowych.
17