1629289812

przekazanie tylko tego, co, jak uważasz, jest akceptowalnym wyjaśnieniem, może oznaczać twoje otwarte oszustwo (Babbie, 2004, s. 326-327).

Między innymi właśnie, dlatego uważam, iż moment przedstawienia siebie, tematu swojej pracy, opowiedzenia o tym kilku słów, stanowi niezwykle ważny element prowadzenia wywiadu narracyjnego (Hermans, 1987, cytowany przez: Konecki, 2000, s. 180-183). Dzięki temu możliwe jest poznanie dwóch zupełnie obcych osób i wstęp do zaufania, pojednania sobie drugiej osoby. Wówczas będzie ona odpowiadać szczerze na pytania, otworzy się przed nami i zabierze do świata, który nas interesuje, opowie o nim. Obcej osobie bardzo ciężko opowiada się o swoim życiu, problemach, pracy - dlatego opowiedzenie o sobie jest moim zdaniem obligatoryjne i należy do zadań badacza (Konecki, 2000).

Podczas rozmów zauważyłam bardzo pozytywne i skierowane w moją stronę, pewnego rodzaju chęci pomocy mnie samej - jako badaczce, przez moich rozmówców. Używali dla mnie zrozumiałego języka, a jeżeli zdarzało im się wtrącić słowa niejasne dla mnie, od razu się orientowali i starali tłumaczyć. Opowiadali bardzo obrazowo i szczegółowo. Było to bardzo pomocne (ibid).

Obserwacja

Drugą metodą, która została wykorzystana przeze mnie w badaniach, była obserwacja nieuczestnicząca (Kostera, 2003). Spędziłam łącznie kilkanaście godzin w trzech znanych na polskim rynku biurach podróży (organizatorach), gdzie mogłam obserwować relacje zachodzące pomiędzy pracownikami biura, a pilotami. Obserwowałam ich przygotowania do wyjazdów oraz rozliczenia i raportowanie po powrocie, sporządzając notatki w dzienniku badacza. Według typologii Koneckiego (2000, s. 146) przybrałam rolę „uczestnika jako obserwatora”, nie przyjmowałam jednak na siebie żadnej roli organizacyjnej (Kostera, 2003). Badacz w takiej sytuacji musi nastawić się na unikanie interpretacji tego co widzi, działań ludzi i ich zachowań. Niestety jest to bardzo trudne, ponieważ „naturalny proces percepcji polega na automatycznej typizacji otaczającego nas świata” (Berger, Luckmann 1966/1983, cytowani przez: Kostera, 2003, s. 102).

Drugim typem obserwacji wykorzystanym przeze mnie w badaniach, była obserwacja bezpośrednia, czyli taka, która dopuszcza rozmowy i nawiązanie kontaktu z uczestnikami organizacji (Drury, 1995, cytowany przez: Postuła, 2010). Umożliwia to zdobycie dużo

20