1899518959

60

JÓZEF KOSSOWSKI

innych celem nadawania im nowych znaczeń. Ludzie tacy mogą niekiedy przewidywać, w jakim kierunku będą rozwijać się badania w pewnych dziedzinach, i dzięki temu w pewnej mierze programować dalsze prace. Wydaje się, że trudno jest przecenić znaczenie tych wysiłków. Przykładem tego typu pracy jest książka Waddingtona pt. Principles of Ewbrlology. W książce tej autor zestawia między innymi dane embriologiczne z danymi genetycznymi. Stara się on powiedzieć, co wiemy na temat, w iaki sposób realizują się geny w rozwoju osobniczym? To znaczy jak oddzia-ływują one w czasie różnicowania się tkanek i różnych rejonów ciała zwierzęcia. Autor dokonując zestawień wskazuje nie tylko na to, co już wiemy, lecz również stara się wskazać, jakie problemy nasuwa obecny stan wiedzy w odniesieniu do omawianych kwestii. Na przykład zagadnienie różnicowania tkankowego sprowadza on do różnic pomiędzy komórkami różnych tkanek, które powstają w wyniku odmiennego przebiegu syntez, głównie syntez białkowych, Waddmgton wskazuje więc, że zrozumienie funkcji genów w trakcie procesu rozwojowego wiąże się z poznaniem układów dokonujących syntez wewnątrz komórki i w dalszym ciągu z zagadnieniem różnicowania się komórek. Takie stwierdzenie może być traktowane jako postulat programowy dla dalszych badań. Cd siebie mogę dodać, że temat ten jest obecnie intensywnie rozpracowywany na całym świecie.

Praca polegająca na podsumowywaniu i selekcjonowaniu materiału naukowego jest w swojej istocie zarazem pracą popularyzacyjną. Jest to jednak popularyzacja prowadzona na użytek samych biologów, a nie na użytek zewnętrzny. Sprawność tak rozumianej informacji w dużym stopniu stanowi o potencjach twórczych całego środowiska.

Jej walor szczególnie ostro występuje w dwóch rodzajach przypadków, które spróbuję po krotce omówić: 1. w odniesieniu do badaczy eksperymentatorów, 2. w odniesieniu do nowicjuszy w pracy badawczej, w naszej sytuacji w odniesieniu do absolwentów, którzy kierowani są po studiach do pracy naukowej. Pisząc o badaczach eksperymentatorach mam na myśli takich pracowników naukowych, dla których praca eksperymentalna jest podstawowym rodzajem pracy. Mam więc na myśli biologów, którzy większość swojego czasu i uwagi skupiają na planowaniu, przygotowywaniu i przeprowadzaniu skomplikowanych eksperymentów. Jak wiadomo, można planować niezliczone ilości eksperymentów. Można wziąć dowolne zwierzę i roślinę i sprawdzać na nim działanie najrozmaitszych czynników, można również odcinać ogony myszom i patrzeć czy będą odrastały* Tylko że chodzi jeszcze o to, aby dany eksperyment posiadał sens. Oczywiście nim badacz przy-