1899518961

62

JOZEF KOSSOWSKI

potrzebne ¹. A więc eksperymentator musi być zorientowany, jakie zagadnienia w danym momencie są rzeczywiście istotne, i po dokonaniu wyboru tego zagadnienia, którym będzie się zajmować, musi mieć pełną informację bieżącą, odnoszącą się do niego. Badacze tego pokroju są więc pewnym przeciwstawieniem tej kategorii biologów, jaką reprezentuje Waddington, a jednocześnie wykazują szczególnie duże zapotrzebowanie na bieżącą informację naukową ².

Następne z kolei zagadnienie, które pragnąłbym omówić, to sytuacja absolwenta, który jest kierowany do pracy badawczej. W jaki sposób nowicjusz ma posiąść współczesny język naukowy i wybrać jako temat swojej pracy rzeczywiście istotne zagadnienie. Wydaje się, że różne mogą być kryteria istotności. Być może nienajgorszym, a przy tym stosunkowo obiektywnym mogłoby być następujące kryterium: czy moja praca posiada szanse zainteresowania innych badaczy a w szczególności tych, którzy zajmują się problematyką ogólną? Czyli inaczej, czy posiadam szanse wyjścia moimi badaniami poza obręb mojej bardzo wąskiej specjalności?

Wydaje się, że rozwój poszczególnych dyscyplin biologicznych przebiega bardzo nierównomiernie. Niektóre działy uzyskały wyraźną supremację w skali światowej. Można by tutaj wymienić na przykład genetykę, biofizykę, biochemię komórkową. Działy te skupiają większą w stosunku do innych liczbę pracowników, a wśród nich z kolei występuje również stosunkowo więcej wy-

1

W tym miejscu przypominam sobie pewien przykład. Na Kongresie Biochemicznym w Moskwie Nierenberg podał pierwsze swoje eksperymenty nad kodem genetycznym. Bezpośrednio po tym zjeżdzie Ochoa przestawił całe swoje laboratorium I po upływie pół roku uzyskał dane. które bardzo daleko rozwijają teorię kodu genetyczngo.

2

s Przeciwstawienie to nie wynika z faktu, że Waddigton nie przeprowadza eksperymentów. Wprost przeciwnie, dokonał on pewnych bardzo efektywnych eksperymentów. Chodzi mi raczej o to, że praca doświadczalna nie pochłania większości jego uwagi i czasu. Prawdopodobnie wiąże się to z tym. że jego eksperymenty są stosunkowo bardzo proste, a poza tym posiada on obecnie wielu współpracowników. Na przykład obserwował on rozwój morfologiczny skrzydeł drosofili, muszki owocowej, w liniach różniących się genetycznie włośnie kształtem tych skrzydeł. Na dzisiejsze stosunki jest to bardzo prosta metodyka a zarazem daje pewien wgląd w zagadnienia realizacji genów w czasie rozwoju zwierzęcia. Tutaj nasuwają mi się pewne analogie z pracami Karola Darwina. Dokonał on eksperymentu kluczowego dla jego teorii walki o byt. Wysiał mianowicie pewną ilość traw na powierzchni jednego metra kwadratowego i obserwował fakt, że tylko niewielka ilość siewek dorastała do pełnej wysokości, podczas gdy pozostałe ginęły.

Tego typu prosta a skuteczna metodyka może być w pewien sposób traktowana jako ideał. Lecz z drugiej strony współczesna biologia wymaga jednak bardzo skomplikowanych, przynajmniej pod względem metodycznym, eksperymentów i bez nich nie mogłaby istnieć.