1999020343

(7) JEZIORA PÓŁNOCNEGO POLESIA 139

nocnego zachodu przylega do jeziora wzniesienie dyluwialne (ostrów) i tutaj brzegi są nieco wyższe; wdzierają się nawet cyplem, na którym stoi Spoiwo. Na stronie przeciwnej z brzegu wysuwa się drugi mniejszy cypel. Na mapie zw. 3-wiorstową z r. 1866 zaznaczona jest w tym miejscu kępa; ona to właśnie wskutek obniżenia się zwierciadła wody połączyła się z brzegiem i wytworzyła dzisiejszy cypel. Poza tym brzegi przylegają do wielkich bagien, występujących na dziale wodnym pomiędzy Szczarą i Jasiołdą, w okolicach, gdzie płynęła Hrywda przed jej przeciągnięciem do Szczary.

Na wschodnim krańcu tych bagien występuje kilka drobnych jeziorek (Huszcz a, M u 1 n o, D ż d y n i e) i nieco większe M o t o 1, w miejscu, gdzie Jasiodła opuszcza bagna i wchodzi znów do wyraźniejszej doliny.

Jezioro M o t o 1 od południa przylega do wyniosłości dyluwialne j Zahorodzia, od północy zaś styka się z bagnami. Jest ono niewielkie, gdyż ma zaledwie 1,1 km² powierzchni i składa się z dwóch płytkich baseników prawie równej wielkości, rozdzielonych zwężeniem. Obydwa baseny mają niewiele ponad 1,5 metra głębokości, a we wschodnim z nich dno obniża się w małym dołku do 2 metrów. Jasiołda wpada w zwężeniu i jej to właśnie osady rozdzielają jezioro. Jeszcze w r. 1866 północny brzeg był bardziej jednostajny. Ujście Jasiołdy wielokrotnie zmieniało się, bądź też wpadała ona ramionami, zasypując coraz bardziej jezioro od północy. Zresztą i wylot Jasiołdy zmieniał miejsce, dziś znajduje się on na wschodnim krańcu jeziora. Zaobserwowana dotychczas amplituda wodostanów wyniosła 1,5 metra.

Jezioro H o r o d y s k i e leży w niezwykłym miejscu przy połączeniu się Jasiodły z Piną. Mianowicie w wylocie szerokiej, bagnistej doliny Jasiodły, znajduje się wyniosłość, zbudowana z piasku dyluwialne-go, zresztą silnie przemytego i przewianego, a środek tego ostrowu zajmuje jezioro. Od południa łączy się ono z Jasiołdą-Piną, ku północy wyciąga się dwoma ramionami, a za ramieniem wschodniem występuje ponadto jeziorko Święte, małe (6 ha), ale stosunkowo głębokie (4,4 m). W ten sposób jezioro prawie wypełnia ostrów i od bagien otaczających oddzielone jest tylko wąskimi pasami piasku. Od strony wschodniej, we wsi Horodyszeze teren podnosi się do 145 m i spada do jeziora stromym stokiem. W niewielkiej odległości od tego brzegu ulokowała się największa głębokość (9,4 m). Ogólne nachylenie stoków' dna wynosi 1" 40'. Wobec takich stosunków nie można uważać tego jeziora za zastoisko, powstałe wskutek utrudnienia odpływu, jak jeziora bagienne, a należy przypuszczać, że zasilają je wody głębsze.