2048738922

Joanna Stryjek

UNIA EUROPEJSKA JAKO PODMIOT W PROCESIE INSTYTUCJONALIZACJI STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

Wprowadzenie

Instytucjonalizacja jest pojęciem wywodzącym się od terminu „instytucja”,¹ który - odwołując się do różnych sformułowań definicyjnych - wytycza bardzo ważny obszar badawczy w ekonomii, socjologii, politologii, stosunkach międzynarodowych czy też naukach prawniczych. Wspomniane różnice w zakresie definicji „instytucji” przekładają się na istotne zróżnicowanie między badaniami prowadzonymi w ramach poszczególnych dziedzin nauki (a niejednokrotnie również w ramach tej samej dziedziny); badania te często przypominają zbiory, które mają jedynie niewielką część wspólną (lub też nie mają jej wcale). Powyższego zróżnicowania i braku konsensusu nie należy jednak utożsamiać z marginalnym znaczeniem instytucji. Wręcz przeciwnie - rola, jaką odgrywają instytucje we współczesnym świecie, jest trudna do przecenienia, niemniej kreowane przez nie związki przyczynowo-skutkowe są w wielu wypadkach trudne do zbadania.

Pojęcie „instytucja” zostało najwcześniej zdefiniowane przez prawników; rozumienie tego terminu w prawie ograniczało się pierwotnie do zespołu norm prawnych, regulujących pewną dziedzinę stosunków społecznych (np. własności, rodziny, państwa, wspólnoty).² Następnie znawcy prawa międzynarodowego zaczęli stosować to pojęcie również do określenia pewnego rodzaju działań i procedur międzynarodowych - np. mówili o „zinstytucjonalizowanym aparacie procedur pokojowych” czy też o „instytucjonalizacji sądownictwa”.³

Starołacińskie „instituto” oznaczało (1) urządzenie lub (2) zwyczaj. J. Kukułka, Instytucjonalizacja w stosunkach międzynarodowych, w: Zmienność i instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych, red. J. Kukułka, PWN, Warszawa 1988, s. 306.

Ponadto pojęcie „instytucja” służy także do systematyki prawa - np. konstytucyjnego, administracyjnego, karnego, międzynarodowego. J. Kukułka, Teoria stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2000, s. 203.

Ibidem.