2048738941

39

Unia Europejska jako podmiot w procesie instytucjonalizacji stosunków...

przedstawiciele poszczególnych państw spotykali się i zawierali umowy międzynarodowe w celu przeciwdziałania wspólnym zagrożeniom, bez stałego przeniesienia swoich dotychczasowych uprawnień na poziom ponadnarodowy.²¹

Obecny wpływ procesu instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych na konkurencyjność gospodarek poszczególnych państw jest najlepiej widoczny w przypadku ugrupowań integracyjnych. Państwa - dzięki członkostwu w ww. ugrupowaniach - zyskują (najczęściej) dostęp do szerszego rynku zbytu, likwidując bariery we wzajemnej wymianie handlowej. Brak ww. barier prowadzi do wzrostu poziomu konkurencji na rynku wewnętrznym, co z kolei „wymusza” na podmiotach gospodarczych poprawę konkurencyjności. Jeżeli zdołają się one dostosować do nowych wymagań rynku, mają nie tylko możliwość czerpania korzyści ze wzajemnej wymiany handlowej, ale również ich oferta produktowo-usługowa staje się atrakcyjniejsza dla odbiorców zewnętrznych. Ponadto integracja państw w ramach ugrupowań regionalnych ma korzystny wpływ również na wiele innych czynników, które przyczyniają się do ogólnego wzrostu konkurencyjności, np. przedsiębiorstwa mają dostęp do szerszego grona dostawców; pojawiają się nowe źródła pozyskania kapitału; zwiększają się możliwości podmiotów gospodarczych w zakresie realizacji wspólnych przedsięwzięć z przedsiębiorstwami zagranicznymi.

5. Instytucjonalizacja

a zmieniająca się rola władz państwowych

Proces instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych ma również wpływ na rolę, jaką odgrywają władze poszczególnych państw na przestrzeni wieków. Zachodzące w tym zakresie zmiany znajdują bardzo dobre odzwierciedlenie w rozwoju teorii ekonomiczno-społecznych. Na przykład w nurcie ekonomii neoklasycznej (rozwijającym się w okresie, gdy wymiana towarowa prowadzona była głównie na rynkach lokalnych, a możliwości władz państwowych w zakresie ściągania podatków były dość ograniczone) podstawowym zadaniem władz było zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego kraju. Przy ówczesnym poziomie rozwoju wymiany handlowej władze państwowe nie odczuwały potrzeby interweniowania w działanie rynku. Sytuacja taka miała miejsce do lat 30. XIX wieku, kiedy to ²¹ Warto tu jednak podkreślić, że delegowanie władzy na poziom ponadnarodowy ma już obecnie miejsce (w wybranych obszarach) w ugrupowaniach integracyjnych. Najlepszym przykładem tego typu ugrupowania jest Unia Europejska, której większość państw członkowskich zdecydowała się na utworzenie unii walutowej i delegowanie na poziom ponadnarodowy decyzji w zakresie polityki monetarnej.