2091575798

168

ANDRZEJ STANISZEWSKI

scenie politycznej (s. 43). O funkcjach mediów w demokratycznych systemach politycznych piszą także: Tadeusz Płonkowski („Ewolucja mediów a granice życia politycznego i prywatnego w Polsce”), Michał Gajlewicz („Wpływ reklamy na ofertą mediów”), Włodzimierz Głodkowski („Nieskuteczny zastrzyk, czyli oddziaływanie mediów”).

W artykule Głodkowskiego zwraca uwagą passus mówiący o tym, że „Mass media nawiązały bliskie związki z systemem prawnym” (s. 129 i n.). Rozwinięcie tej tezy znajdujemy również w kolejnych artykułach zamieszczonych w omawianym tomie, a dotyczących dostosowania polskich mediów do aktualnych przemian życia publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem zasad prawnych i aksjomatycznych (Janina Fras: „Pole tematyczne komunikowania społecznego w Konstytucji III RP”; Lucyna Szot „Prawna reglamentacja wolności dziennikarzy w Polsce po 1989 roku”). Elżbieta Ciborska w artykule poświęconym tym samym zagadnieniom („Wolność słowa czy jej ukryta reglamentacja w III Rzeczpospolitej”) nazywa „wolność słowa - konstytucyjnym prawem praw” (s. 99).

Strukturze i charakterystyce mediów lokalnych poświęcono w omawianym tomie chyba najwięcej miejsca. Artykuły mają bardzo zróżnicowany charakter, a i ciężar gatunkowy poszczególnych wystąpień jest niejednolity. Najwięcej artykułów poświeconych jest przemianom prasy lokalnej, najczęściej opisywana jest jej sytuacja na Dolnym i Górnym Śląsku po 1989 roku (Marian Gierula „Społeczny odbiór mediów na Śląsku w okresie transformacji -wybrane zagadnienia”; Marek Jachimowski („Krajobraz mediów Śląska w dziesięć lat po zniesieniu cenzury. Krótki zarys wybranych problemów”; Adam Szynol: Kondycja prasy dolnośląskiej w 10 lat po transformacji ustrojowej w Polsce”), a także na Kielecczyźnie (Jolanta Kępa-Mędrak: Kieleckie środowisko dziennikarskie 1989-1999; Maria Siuda „Prasa kielecka w latach 1989-1999”).

O prasie lokalnej Trójmiasta pisze Wiktor Pepliński („Gdański rynek prasowy po dziesięciu latach przeobrażeń”), Płocka - Wiesław Koński („Płockie tygodniki w okresie przemian w latach 1990-2000”), Poznania - Jan Załuski („Prasa w Poznaniu - dziesięć lat później”), Leszna i okolic - Ewa Jurga („Prasa lokalna Ziemi Leszczyńskiej”), Lublina -Lidia Pokrzycka („Prasa Lubelszczyzny w latach 1989-1999”), wreszcie o fenomenie prasowym z okolic Ponidzia - Ewa Pawelec („Kurier Chmielnicki” 1999 - Droga do samodzielnego tytułu”).

Sporadycznie zaś pojawiają się rozważania o przemianach rozgłośni radiowych, publicznych i prywatnych (por. Jan Świderski „Kryzys regionalnego radia publicznego na przykładzie Dolnego Śląska”). Zastanawia brak w omawianej publikacji poważniejszych opracowań o przemianach w telewizji po 1989 roku. Artykuły dotyczące przemian mediów lokalnych też nie uwzględniają całego kraju. Te uwagi należy traktować jako postulaty badawcze do realizacji w najbliższych latach. Zastanawia ponadto tonacja końcowych komentarzy w poszczególnych artykułach. Na ogół nie mają one optymistycznego charakteru, raczej wskazują na trudności i zjawiska o wydźwięku negatywnym, takie jak np. komercjalizacja mediów, spadek odbiorców, koncentracja rynku radiowego prasowego (por. Agnieszka Dmowska „Lobbing jako forma działania grup interesów za pośrednictwem mediów”).

W artykułach poświęconych działaniu cenzury i autocenzury autorzy chętnie korzystają z regionalnego materiału historycznego, pochodzącego nawet z XIX wieku (Marceli Kosman „Cenzura i autocenzura - w refleksji historyka”; Joachim Glensk: „Cenzura prasowa na Śląsku - wczoraj i dziś”). Materiał historyczny, nieco późniejszy, bo pochodzący z lat pięćdziesiątych naszego wieku, posłużył innym autorom w rozważaniach o istocie cenzury (Danuta